'BETHANIA': ESTHER

Os oes gennych Feibl wrth eich penelin, trowch os gwelwch yn dda i Lyfr Esther, i bennod 8 a 9.

Esther 8

Dyma un o rannau pwysicaf y stori. Cais Esther dynnu’n ôl y gorchymyn a roddwyd i ddifetha’r Iddewon. Mae’r brenin yn caniatáu hyn a rhagor: ... ysgrifennwch chwi fel y mynnoch ynglŷn â’r Iddewon yn fy enw i ... (Esther 8:8). Mordecai sydd yn paratoi'r wŷs (ad.9), ac mae’r hawl i ddial yn amlwg ynddo (ad.13). Amlygir perygl hyn oll mewn ychydig eiriau cynnil ar ddiwedd y bennod: ... yr oedd llawer o bobl y wlad yn mynnu mai Iddewon oeddent, am fod arnynt ofn yr Iddewon. Cyfnewidiwyd arswyd Haman am arswyd yr Iddewon (ad.17). Dyma un o negeseuon pwysicaf y stori, neges sydd yn aml yn ddi-sôn-amdani.

Pregethai Joseff Jenkins un nos Sadwrn tua throad yr hen ganrif yn Dinorwig yn Arfon. Eisteddai’r gweinidog - John Puleston Jones, yn y Sêt fawr. ‘Sut yr oeddynt yn meiddio rhoddi coron o ddrain ar ei ben? Sut gallent boeri yn ei wyneb a’i watwar? Sut nad oedd ganddynt moi ofan E? Fe’i gwelsant yn iachau’r cleifion, ac yn codi’r meirw. Pe gwelech chi, bobl Dinorwig yma ddyn yn gwneud pethau felly - buasai gennych ormod o’i ofan i boeri yn ei wyneb. Ie, ond gwybod yr oeddynt na allai Ef daro’n ôl! ‘Roedd wedi ei hoelio i’r groes! Ni allai daro’n ôl!’

Cododd Puleston ar ei draed - a rhoddodd ochenaid fawr dros y capel. Ymhen blynyddoedd wele Puleston yn ysgrifennu am yr Iawn. ‘Mi ath yn benbleth trwy lysoedd y fagddu pan ddaeth yr Oen i’r maes. ‘Mi dy laddwn i di’, meddai Pechod. ‘Wel i gael fy lladd y deuais i i’r byd’ meddai’r Oen. Mi ddeil yr Oen ati nes bydd cyrn y bwystfil wedi treulio i’r bôn, a’i ewinedd wedi gwisgo i’r byw. Byddaf yn meddwl fod gelynion Iesu Grist wedi ei nabod yn well na’i ddisgyblion.’

Esther 9

Daeth y trydydd dydd ar ddeg o’r deuddegfed mis: y dydd arswydus. Beth wnâi'r Iddewon? Yr oedd rhai o gefnogwyr Haman o hyd yn fyw. 500 o leiaf yn y ddinas ei hun. Yr oedd llawer mwy ohonynt yn y wlad yn barod i ailafael yn ei orchymyn. A ddylai Mordecai a’i gyd-Iddewon eistedd yn dawel i weld llofruddio eu gwragedd a’u plant, a chael eu lladd eu hunain? Daeth y sawl a ormeswyd yn ormeswyr. Lladdwyd tua 15,000 o bobl i gyd yn y deyrnas.

Mae’r awdur yn cyfiawnhau hyn oll gyda’r ddadl mai amddiffyn eu hunain oeddent (ad.16), ac fe gais cadarnhau hynny trwy ddefnyddio un cymal, trosodd a thro, (10 o weithiau yn y bennod hon): ... heb gyffwrdd â’r ysbail.

Hanes gwaedlyd, yn wir yw hwn. Gyda datguddiad uwch a rhagorach yr Efengyl i’n harwain, tybed a fyddem ni wedi ymddwyn yn well?

A byddwch gymwynasgar i’ch gilydd, yn dosturiol, yn maddau i’ch gilydd, megis y maddeuodd Duw er mwyn Crist i chwithau. (Effesiaid 4:32)

PA UN TYBED, A BWNIODD YR HOELION I’W LLE?

Pa un tybed, a bwniodd yr hoelion i’w lle?

Le Premier Clou (Yr Hoelen Gyntaf) gan James Tissot (1836-1902) 

A bwniwyd yr hoelion trwy’r cnawd i’r pren, mewn dicter? o ddiléit? neu o ddyletswydd? - gwaith yw gwaith wedi’r cyfan ac mae’n rhaid i rywun gyflawni’r gwaith o ladd onid oes?

A gyflawnwyd y gwaith yn dwt, yn lân; neu a fu’r cyfan yn frysiog, anniben?

Ac wrth i’r hoelen suddo trwy’r cnawd i’r pren, a oedd rywbeth yn wahanol am y teimlad hwnnw, rhywbeth yn ddieithr: a deimlodd gwr yr hoelion hanes yn hollti o dan ergydion ei forthwyl?

A oedd yno i weld y diwedd, i glywed "Gorffennwyd"? Neu, a oedd adref gyda’i wraig, neu’n chwarae gyda’i blant; neu’n yfed gyda’i ffrindiau?

Pan ddaw Dydd y Dyddiau, a fydd hwn tybed, yn sefyll â maddeuant yn wawl o’i amgylch, ei bechodau yng nghrog wrth yr hoelion a bwniodd i’w lle?

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Bydded i chi Lawenydd y Pasg, sef Gobaith; Ysbryd y Pasg, sef Bywyd, a sylwedd y Pasg, sef Cariad.

Testun ein sylw bore Sul (10:30) fydd geiriau Pilat: Cymerwch warchodlu; ewch a gwnewch y bedd mor ddiogel ag y gallwch (Mathew 27: 66). Gwyddom un ac oll rywbeth am geisio gwneud y bedd mor ddiogel ag y gallwn - rhag ofn y wyrth. Ofn a gofid yw prif liwiau ein cyfnod. Clywsom cymaint o newyddion drwg fel nad ydym bellach yn medru ei glywed. Neges y Pasg yw bod popeth yn iawn. Iesu sy’n dweud hyn. Mae ganddo’r hawl i ddweud hyn oherwydd ei fod yn gwybod beth yw bod yn annwyl gan, ac yn amddifad o Dduw. Fe all ddweud hyn oherwydd iddo godi o farw’n fyw. Bywyd a orfu - ei fywyd yntau a orfu - ac felly nid oes pendraw i brydferthwch, rhyfeddod a bendith ein bywyd ninnau. Nac ofnwn! Ni ellir atal y Bywyd hwn. Cododd Iesu.

Liw nos am 18:00, Oedfa Gymundeb: torri bara yn Emaus, bwyta pysgodyn wedi ei rostio yn Jerwsalem. Awgryma Owain yn ei homili nos Sul nad mater o ddaeargryn, ac maen trwm wedi ei dreiglo i ffwrdd, angel neu angylion, llieiniau wedi eu plygu’n daclus, peraroglau a  garddwyr yw’r Pasg mewn gwirionedd ond yn hytrach bwyta a chyd fwyta. (Luc 24:36b-48) Wrth y bwrdd, darganfyddwn y Crist byw. Mae Iesu'n treulio Sul y Pasg yn bwyta. Daw’r Pasg yn real i’r disgyblion, nid wrth y bedd gwag ond o gwmpas bwrdd bwyd. Felly, nos Sul, yn hytrach na mynd at y bedd gwag, awn o fwrdd i fwrdd, a darganfod tamaid wrth damaid rhywfaint o ryfeddod y Pasg. Bydd paned yn y Festri wedi’r Oedfa.   

Bydd y gymdeithas yn parhau yn Koinônia: swper blasus a sgwrs ddifyr mewn bwyty Eidalaidd cyfagos.