William Wiblerforce oedd y gŵr a fu’n bennaf gyfrifol am ddileu caethwasiaeth yn nhiriogaethau Prydain. Cafodd ei ethol yn Aelod Seneddol 1780 gan bobl ei dref enedigol, Hull, yng ngogledd Lloegr. Yn 1784, daeth yn Gristion. O 1787 ymlaen, bu’n gofyn, gofyn eto, gofyn eto fyth i Dŷ’r Cyffredin ddiddymu caethwasiaeth trwy’r holl wledydd oedd yn perthyn i’r Ymerodraeth Brydeinig. Ar 25 Mawrth 1807, pasiwyd Deddf Seneddol yn rhoi terfyn ar gludo a gwerthu caethweision gan ddinasyddion Prydain. Eto ni ddilëwyd caethwasiaeth fel y cyfryw hyd y flwyddyn 1833, a’r adeg honno y rhyddhawyd bob caethwas yn yr Ymerodraeth Brydeinig. Cafodd Wilberforce fyw i weld hynny’n digwydd. Roedd wedi ymddeol o wleidyddiaeth yn 1825, a bu farw ar 29 Gorffennaf 1833, yn fuan ar ôl i’r ddeddf ddod i rym. Wrth gofio Wilberforce, cofiwn fod caethwasiaeth yn dal i fodoli heddiw. Mae brwydr Wilberforce yn bell o fod trosodd; rhaid codi llais dros y sawl a gaethiwir yn ein byd heddiw.