Caiff llawer o ddyddiadau a digwyddiadau eu nodi'r dyddiau yma. Y llynedd, roedd hi’n 150 o flynyddoedd ers hwylio’r Mimosa, a 70 mlynedd ers diwrnod VE a bomio erchyll Hiroshima a Nagasaki.
Eleni, mae hanner can mlynedd ers trychineb Aberfan, ac mae Caerdydd yn dathlu canmlwyddiant geni'r awdur Roald Dahl. Yn ddiweddar bu cryn sylw i ganmlwyddiant brwydr gyntaf y Somme ac rydym hanner ffordd drwy’r cyfnod o nodi canrif ers cyfnod y rhyfel byd cyntaf - y rhyfel i atal pob rhyfel. Mae 80 mlynedd ers cychwyn rhyfel cartref Sbaen, rhyfel y’i cyfrir yn un rhwng y chwith a’r dde a ffasgiaeth. Daeth nodi’r holl ddyddiadau yma bron fel ffordd law-fer o greu newyddion.
Ysgwn i sut y bydd y dyfodol yn nodi canlyniad pleidlais Brexit wrth i’r Deyrnas Gyfunol fentro i diriogaeth y tu hwnt i gymrodoriaeth yr UE? Sefydlwyd yr UE i sefydlogi Ewrop wedi’r ail ryfel byd wrth gwrs, a magodd gydweithrediad a chyfeillgarwch rhwng gwledydd a fu, yn ddiweddar iawn, yn rhyfela. Cefnogodd adeiladwaith gan roi trywydd i’r cyfandir a’r miloedd o ffoaduriaid wedi’r gyflafan honno ac wedi’r rhyfel oer wedyn. Rhoddodd hefyd y gallu i bobl o’r Deyrnas Gyfunol i weithio a theithio a byw ledled Ewrop. Ond mae’n debyg mai mewnfudo oedd rheswm llawer dros ymwrthod â’r prosiect Ewropeaidd.
Mae pum mlynedd bellach ers cychwyn y rhyfel yn Syria. Lladdwyd o leiaf 250,000 yn ôl yr UN, ac mae 13.5 miliwn o drigolion y wlad angen cymorth dyngarol ar fyrder. Bron nad yw’n arfer bob haf i weld darluniau torcalonnus ffoaduriaid yn ceisio croesi Môr y Canoldir i geisio bywyd gwell: daw un o bob dau sy’n mentro’u bywydau fel hyn o Syria.
Yn ôl Amnest Rhyngwladol (Chwefror 2016), mae pum gwlad - Twrci, Libanus, Yr Iorddonen, Irac a’r Aifft - bellach yn gartref i dros 4.5 miliwn o bobl Syria sydd wedi ffoi. Mae 2.5 miliwn - bron i boblogaeth Cymru - o Syriaid mewn alltud yn Nhwrci, ac mae un o bob pump sy’n byw yn Libanus, gwlad lawer llai na Chymru, bellach yn ffoadur.
Yn ôl ffigyrau’r Swyddfa Gartref, dim ond 1,000 o ffoaduriaid o Syria gafodd ymgartrefu yma yn 2015, gyda 20,000 arall i gael dilyn erbyn 2020. Dyna 121 yn llai na phoblogaeth y Waun Ddyfal yn ôl y cyfrifiad diwethaf!
Mae nifer fawr o ffoaduriaid Syria yn byw ar lai na 1US$ y diwrnod. Mae gwir angen cymorth a chefnogaeth arnynt, ond y llynedd, dim ond 61% o arian targed cronfa ddyngarol yr UN i Syria a godwyd.
Caiff llawer o ddyddiadau a digwyddiadau eu nodi. Ond a ydym ni’n gwrando a dysgu go iawn ar y newyddion, neu’n camu at y digwyddiad nesaf heb ystyried?
Catrin H. Roberts
Manion:
* Na ddiala, ac na chadw lid i feibion dy bobl; ond car dy gymydog fel ti dy hun: yr ARGLWYDD ydwyf fi (Lefiticus 19:18WM)
* Mae Pobl i Bobl http://www.poblibobl.org.uk/ grŵp o ogled Cymru sy’n gweithio i gefnogi ffoaduriaid yn casglu arian ar faes Eisteddfod Y Fenni'r wythnos hon.
* 'Nid ynys mo dyn' - No man is an island o MEDITATION XVII
Devotions upon Emergent Occasions, John Donne
'No Man is an Island'
No man is an island entire of itself; every man
is a piece of the continent, a part of the main;
if a clod be washed away by the sea, Europe
is the less, as well as if a promontory were, as
well as any manner of thy friends or of thine
own were; any man's death diminishes me,
because I am involved in mankind.
And therefore never send to know for whom
the bell tolls; it tolls for thee.
MEDITATION XVII
Devotions upon Emergent Occasions
John Donne (1572-1631)
