WILLIAM WILLIAMS, PANTYCELYN

Addolaf di, ARGLWYDD, o waelod calon; a sôn am yr holl bethau rhyfeddol wnest ti.

(Salm 9:1 beibl.net)

Y dydd heddiw yn 1717 yn Llanfair-ar-y-bryn ger Llanymddyfri, sir Gaerfyrddin ganed William Williams: emynydd mawr y Diwygiad Methodistaidd

Ymdawelwch ...
Ymdawelwch a chofiwch fod Duw yn agos atoch ...
Meddyliwch yn weddigar am y llun isod a’r amrywiol ddyfyniadau o waith Pantycelyn.

Ystyriwch y bryniau, a’r mynyddoedd yn y pellter ...

Euogrwydd fel mynyddoedd byd
dry’n ganu wrth dy groes.

Cadw ‘ngolwg ar y bryniau
uchel, heirdd, tu draw i’r dŵr.

‘R wyn edrych dros y bryniau pell
amdanat bob yr awr.

Trysorau hyfryd, canmil gwell,
cuddiedig draw ar fryniau pell.

Ystyriwch y dŵr ... dwfn a llonydd:

Ac yn Ei gariad dwfn a maith
mi nofiaf tua’r Nef;
canys nid oes dymestl fyth na thôn
yn rhuo ynddo Ef.

Môr heb waelod
o bleserau ddaeth i’m rhan.

Ryw ddyfnder sy’n fy nghlwyf
mwy nag a ddeall dyn.

Ond llawenydd fel y môr
sy wrth Ei orsedd.

Mae’r Iachawdwriaeth fel y môr,
yn chwyddo fyth i’r lan;
mae yma ddigon, digon byth
i’r truan ac i’r gwan.

Ystyriwch yr adar...

Boed fy ysbryd i ti’n nyth ...

Mae fy enaid yn ehedeg
ar adenydd ysgeifn ffydd,
ac yn syllu trwy’r ehangder
uchel maith, at bethau fydd.

O! na allwn innau’r awron
ehedeg ‘fyny fry.

‘R wyf ynn caru’r gwynt sy’n hedeg
dros fy Nghannan hyfryd, wiw;
‘Fedd y llawr ddim yn awr
leinw le fy Arglwydd mawr.

Yn olaf, ystyriwch yr haul ...

O! na welwn ddydd yn gwawrio -
bore hyfryd, tawel iawn;
Haul yn codi heb un cwmwl ...

O! gwawria fore ddydd,
pan gaffwy’ fynd yn rhydd
o’m carchar caeth;
pan gwympo’r muriau pres,
A’r dorau sydd yn rhes,
a minnau fynd yn nes
i ben fy nhaith.

Dyma’r bore fyth mi gofia’,
clywais innau lais y nef;
daliwyd fi wrth wŷs oddi uchod
gan ei sŵn dychrynllyd ef.

‘Rwy’n edrych dros y bryniau pell
Amdanat bob yr awr:
Tyrd, fy anwylyd, mae’n hwyrhau,
A’m haul bron mynd i lawr.

I orffen, meddyliwch dros eiriau Moelwyn (1866-1944):

O iselder trueni a gwae gwêl Williams y pinaclau fry - henfro santeiddrwydd a llawenydd. Sylla ar y llechwedda gwyrddlas draw - y tir anghyffwrdd, ond sy gyraeddadwy trwy ras i’r neb a ddyheo. Fel y brefa’r hydd am yr afonydd dyfroedd, felly yr hiraetha fy enaid am danat Ti, O! Dduw (Salm 42:1 WM) (Pedair Cymwynas Pantycelyn A&M Hughes 1922)

'YMLAEN' - Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Y Parchedig Menna Brown fydd yn arwain yr Oedfa Foreol Gynnar (9:30; yn y Festri). Gweddïwn am wenau Duw ar yr Oedfa arbennig hon. Yn dilyn yr Oedfa bydd y Brecwast Bach arferol, a chyfle eto i gyfrannu ar Fanc Bwyd Caerdydd a phrynu nwyddau o’r stondin Masnach Deg.

Dydd Sul bydd ein Gweinidog yn parhau â’r gyfres o bregethau ‘Pobl y Testament Newydd’. Gwrthrych ein sylw y tro hwn fydd Cornelius a Pedr; a liw nos, Paul gerbron Agripa. Mae bywyd yn llawn ffiniau; ffiniau gwlad, iaith, diwylliant, crefydd a hil. Cam-ddefnyddir y ffin yn aml, er mwyn rhwystro mynd a dod drosti. Mae’n bwysig bob amser ein bod yn parchu ffiniau, er lles y rhai sydd yn byw'r naill ochr a’r llall, ond y mae rhywbeth mawr o’i le pan fo’r ffin yn cael ei godi’n uchel er mwyn gwahardd pob mynd a dod. Ffin felly fydd testun sylw ein Gweinidog yn yr Oedfa Foreol, (10:30). Yn Actau 10:34-43 cawn Pedr yn croesi ffin ei ragfarn ei hun. Credai fod y Newyddion Da am Iesu Grist i’r Iddew yn unig, ac nad oedd yn bosibl i genedl-ddyn - Rhufeiniwr o bawb, gelyn yr Iddew - gofleidio’r Efengyl. Gwelodd Pedr, trwy gyfrwng y weledigaeth a gafodd yn Jopa, fod Duw yn mynnu croesi ffiniau gwlad, cenedl, diwylliant a chrefydd. Nid Pedr a Cornelius oedd yr unig rai i groesi’r ffin yn y digwyddiad hwn. Croesodd yr Eglwys Gristnogol ffin gwlad, cenedl, diwylliant a chrefydd hefyd gan agor y ffordd i waith arloesol Paul.

706 fydd testun 'Myfyrdod Pantycelyn' bore Sul.

Mae gweledigaeth yn bwysig i bob unigolyn er gweld y llwybr ymlaen, neu i gyflawni rhyw dasg fydd ganddo. Y fraint a chai’r proffwydi, apostolion a’r cenhadon yw cael gweledigaeth o Dduw, a mwy fyth i ufuddhau iddi. Dyma amddiffyniad Paul gerbron Agripa (Actau 26:12-21), ni allai wadu gweledigaeth ffordd Damascus yr hon a ddylanwadodd mor fawr ar ei fywyd a’i anfon i bregethu Crist i’r Cenhedloedd. Testun ein sylw yn yr Oedfa Hwyrol (18:00) fydd yr adnod hon: ... ni bûm anufudd i’r weledigaeth nefol ... (Actau 26:19 BCN). Mae’r weledigaeth nefol yn hanfodol i’r gwir Gristion, ac wedi ei chael - ufuddhau! Dyna’r alwad y soniwn ni amdani - Crist yn datguddio’i Hun a’n galw at y gwaith fel y gwaeth â Saul o Tarsus.

Gwrthrych ein 'Myfyrdod Pantycelyn' nos Sul fydd 687.

Bydd ein Diaconiaid yn cwrdd nos Lun. Gofynnwn am arweiniad Duw wrth iddynt edrych a threfnu i’r Grawys a’r Pasg

Cymdeithas Ddiwylliannol Eglwys Minny Street (14/2; 19:30 yn y Festri): ‘Dau o ‘Stiniog’ - Cyflwyniad ar lafar ac ar gân gan ein haelodau dan ofal Rhiannon Evans.

Bore Iau (16/2): Taith Gerdded ar hyd y morglawdd (manylion llawn yng nghyhoeddiadau’r Sul).

Babimini bore Gwener (17/2; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin.

HARRIS, WILLIAMS AC ISAAC

Munud i Feddwl ein Gweinidog

Yn 1752 penderfynodd Howel Harris ymneilltuo i dawelwch Trefeca. Cyn diwedd y flwyddyn honno ‘roedd Teulu Trefeca - yn ddiamau un o arbrofion cymdeithasol mwyaf diddorol yn holl hanes crefydd yng Nghymru - wedi ei roi ar y gweill.

Fel hyn y rhoes Williams Pantycelyn y stori ar gân yn ei Marwnad i Howel Harris

Y mae gweddi cyn y wawrddydd

Yn Nhrefeca ganddo fe,

‘Ramser bo trwm gwsg breuddwydlyd

Yn teyrnasu yn llawer lle;

A chyn llanw’r bol o fwydydd

Fe geir yno gyngor prudd,

A chyn swper gweddi a darllen,

Tri addoliad yn y dydd.

Cymr’rwch siampl ben teuluoedd,

Gadw pur addoliad llawn,

Gweddi ac addysg yn y bore

Gweddi ac addysg yn prydhnawn;

Boed eich eglwys yn y gegin

Neu y parlwr, fel y bo lle,

A nes gwneuthur fel gwnaeth yntau

Peidiwch â’i gondemnio fe.

Marw marwolaeth naturiol a wnaeth Teulu Trefeca, ond nid yw hynny yn gyfystyr â dweud bod yr holl ymarferiad wedi bod yn fethiant.

Ystyriwch y geiriau:

Boed eich eglwys yn y gegin

Neu y parlwr, fel y bo lle ...

Pan ddaeth Isaac i le newydd gwnaeth dri pheth trawiadol iawn: ... adeiladodd yno allor, a galw ar enw’r ARGLWYDD; cododd ei babell yno, a chloddiodd gweision Isaac ffynnon yno … (Genesis 26:25).

Rhoi datganiad o’i ffydd oedd Isaac wrth godi allor, a galw ar enw’r ARGLWYDD. Wrth osod pabell mae Isaac yn pwysleisio gwerth y ‘garreg aelwyd’ a chwlwm cariad. ‘Roedd y gwaith o gloddio pydew neu ffynnon yn amod elfennol cynhaliaeth yn y dwyrain bob amser.

Gofalodd Isaac osod y tri yn ymyl ei gilydd. Dyna ergyd yr yno a ddigwydd deirgwaith. … adeiladodd yno allor, a galw ar enw’r ARGLWYDD; cododd ei babell yno, a chloddiodd gweision Isaac ffynnon yno …

Byr byr oedd y daith o’r allor i’r babell, ac o’r babell i’r pydew! Fe ddiogelwyd ei gartref a’i waith am fod cysgod ei grefydd drostynt ill dau. ‘Dwi’n siŵr braidd, mai rhan o dasg y wir Eglwys heddiw yw ail-weu'r llinynnau sydd yn cydio ‘allor, ‘pabell’ a ‘phydew’ ynghyd: ffydd, yr aelwyd a gwaith beunyddiol yn un cwlwm diwahân. Gan gydnabod y cymysgu delweddau: diffodd a wna tanau ein haelwydydd a'n gwasanaeth oni chyneuwn hwynt â thân yr allor. Felly Boed eich eglwys yn y gegin/ Neu y parlwr, fel y bo lle ...

Mae Marwnad Pantycelyn i Howel Harris hefyd yn cynnwys beirniadaeth ar Deulu Trefeca. Mae’n amlwg nad oedd Williams â llawer o feddwl o’r fenter newydd:

Pa’m y treuliaist dy holl ddyddiau

I wneud rhyw fynachlog fawr,

Pan dynnodd Harri frenin

Fwy na mil o’r rhain i lawr?

Diau fuasit hwy dy ddyddiau,

A melysach fuasai nghân,

Pe treuliais dy holl amser

Yng nghwmpeini’r defaid mân.

Cwlwm-cwlwm yw’r teulu. Cwlwm i glymu’r clymau oll ynghyd. Uned gynnes, gynhyrchiol ydyw, ond ... gellid troi’r teulu - ein teulu, teulu’r eglwys leol, teulu’r ffydd Gristnogol - yn rhyw fynachlog fawr. Amlygir o ddifri'r perygl yn y ‘weddi’ fach ddigri hon: O! Lord, bless me and my wife, our John and his wife, us four and no more. Rhywbeth i’w rhannu yw tân yr allor. Po fwyaf ohono a rannwn, mwyaf i gyd fydd gennym. Nid uned genhadol oedd Teulu Trefeca - cynhaliwyd tân yr allor, heb ei rhannu. Dyma gŵyn Williams:　

Pam y llechaist mewn rhyw ogof,

Castell a ddyfeisiodd dyn?

Ac anghofiaist y ddiadell

Argyhoeddaist ti dy hun?

Y mae plant it ar hyd Cymru

Yn bymtheg mlwydd ar hugain oed,

Ag a ddymun’sai glywed gennyt

Y pregethau cynta’ erioed.

Hen duedd y ddynoliaeth yw bod pobl y weledigaeth fawr yn troi cefn ar y byd er mwyn cadw yn fyw'r neges sydd ganddynt ar ei gyfer. Y canlyniad yw bod y neges honno’n marw - y tân yn diffodd. Er mor bwysig ... eglwys yn y gegin/Neu y parlwr, fel y bo lle ... ni all Cristion ganiatáu greu o’r eglwys yn y gegin, rhyw fynachlog fawr ... rhyw ogof,/Castell a ddyfeisiodd dyn. Nid byw mewn cymuned enciliedig o bobl debyg yw byw’r ffydd, ond troi allan at y bobl y bu Crist farw drostynt. Peidiwn â chamsynied ergyd yr emyn:

Draw, draw ymhell mae gwyrddlas fryn

Tu faes i fur y dref.

(OLlE)

CYTGAN

Y mae fy nghariad fel gafrewig,

neu hydd ifanc;

dyna ef yn sefyll y tu allan i’r mur,

yn edrych trwy’r ffenestri,

ac yn syllu rhwng y dellt.

(Caniad Solomon 2:9 BCN)

Daw'r mab fel gafrewig gyda chyflymdra mawr (am iddo fod yn awyddus i fod gyda’i gariad, mae’n amlwg). Traed cyflym sydd gan gariad bob amser.

Pan feddylir am gariad yr Efengyl hefyd, y mae elfen o frys - urgency - ynglŷn ag ef. Pobl ar dân yw’r bobl sy’n cael eu symbylu gan gariad: ni ellir aros nac ymatal, rhaid brysio gyda’r neges am y Cariad hwn. Tybed nad yw’r nodyn yma o frys ar goll yn ein cyfathrebu o’r Efengyl heddiw?

Benthycwn brofiad Elfed (1860-1953) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Pan weli fy amynedd,

O! Arglwydd, yn byrhau;

pan weli fod fy mhryder

dros ddynion yn lleihau;

rhag imi, er maint fy mreintiau,

dristáu dy Ysbryd di,

i dawel lwybrau gweddi

yn fynych arwain fi. Amen.

(OLlE)

SALM

Salm 52

Edomiad a swyddog o dan Saul oedd y Doeg a gollfernir yn y salm hon. Sylwch ar y geiriau italig uwchben y Salm. Nid rhyfedd i’r nodyn chwerw ddod mor gyson i ganu’r Salmydd yn y Salm hon: Edom oedd gelyn chwerwaf ei bobl.

Mor barod ydym ninnau i gollfarnu person, oherwydd ei fod yn perthyn i ddiwylliant, crefydd neu dras wahanol.

Oherwydd ein parodrwydd i gyffredinoli, tueddwn i ganfod y ‘frawddeg anghyflawn’ a chamfarnu ein brodyr a chwiorydd. ‘Brawddeg anghyflawn’? Yn un o’r Efengylau sonnir am rai o’r Pharisead yn dod at Iesu a dweud wrtho: Dos i ffwrdd oddi yma ... Ymwrthod ag Iesu! Dyma a ddisgwyliem ganddynt wrth gwrs! Crefyddwyr dall, ffôl, rhagfarnllyd oedd y Pharisead bob un. Nid oes angen darllen ymhellach. Gwyddom yn iawn pwy a beth yw’r Phariseaid. Ond, pe ddarllenem ymlaem cawn oleuni pellach: Dos i ffwrdd oddi yma, oherwydd y mae Herod â'i fryd ar ladd di (Luc 13:31 BCN).

Ni ddylai’r Cristion cyffredinoli. Rhag y collfarnu sy’n gynnyrch ein tueddiad i gyffredinoli, boed i Dduw ein gwared ni - ti a fi.

(OLlE)

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Bore Sul, Oedfa i’r Teulu a Chymundeb am 10:30. Parhawn i ystyried Ffrwyth yr Ysbryd gan ganolbwyntio’r mis hwn ar garedigrwydd, neu yn ôl William Morgan, cymwynasgarwch pobl ffydd.

Wrth y bwrdd cawn eto gyfle i gydymdeimlo â’r galarus yn ein plith, a chofio’r aelodau hynny sy’n methu a bod gyda ni, gan bellter ffordd, cystudd neu henaint.

Er nad yw plant yn cymuno yn eglwys Minny Street, mae’n fwriad gennym fod y plant a’r plantos yn dysgu beth yw arwyddocâd y ddefod hon. I wneud hynny, rhaid iddynt ddeall beth sydd yn digwydd, ac o’r herwydd symleiddiwyd yr eirfa ac addaswyd y delweddau’r mymryn lleiaf i gynnwys, addysgu a pharatoi’r ifanc yn ein plith.

Bydd casgliad rhydd yr Oedfa hon er budd ein helusennau eleni. Bydd cyfle i’r plant ddangos gwerthfawrogiad o gael dod yn ei ‘onesies’ ac i’r oedolion ddangos cefnogaeth i’r Gweinidog am ymateb i her y plant i arwain rhan gychwynnol yr Oedfa yn ei ‘onesie’ yntau! Bydd paned a nwyddau Masnach Deg yn y Festri wedi’r Oedfa Foreol ynghyd ȃ "Dewch a Phrynwch", eto er budd ein helusennau.

Gan ddechrau ar gyfres o fyfyrdodau bach syml yn seiliedig ar emynau William Williams, Pantycelyn (1717-91) echel sgwrs y Gweinidog â’r plant bore Sul fydd:

Boed fy nghalon iti’n demel,

boed fy ysbryd iti’n nyth,

ac o fewn y drigfan yma

aros, Iesu, aros byth:

gwledd wastadol

fydd dy bresenoldeb im.

(698; Caneuon Ffydd)

Yn yr Oedfa Hwyrol (18:00) ystyrir neges yr emyn hwn:

Ymhlith holl ryfeddodau’r nef,

Hwn yw y mwyaf un -

Gweld yr anfeidrol ddwyfol Fod

yn gwisgo natur dyn.

(292; Caneuon Ffydd)

Mae tri llythyr o eiddo Ioan yn y Testament Newydd. Ychydig iawn o sylw a roddir iddynt. Testun homili’r Gweinidog fydd cymeriadau llythyr olaf Ioan: Gaius; Diotreffes a Demetrius. Gŵr annwyl a da oedd Gaius. I’r gwrthwyneb, lletchwith a thrafferthus oedd Diotreffes! Cenhadwr, ac esiampl i’w efelychu oedd Demetrius. Mae’r tri hyn yn gymeriadau cyfoes, yn bresennol ac ar waith ym mhob eglwys leol!

Wedi hwyl y Noson o Ddringo yng Nghanolfan Ddringo ‘Boulders’ bydd PIMS ‘nol i waith nos Lun (6/2; 19:00-20:30)! Caredigrwydd/Cymwynasgarwch fydd testun y noson (Galatiaid 5:22,23).

Bethania nos Fawrth (7/2; 19:30-21:00). Diolch i Ann am ein croesawu. Y thema yw ‘Cyfeillion Paul’. Testun ein y sylw yn cyfarfod hwn bydd Euodia a Syntyche: Yr wyf yn annog Euodia, ac yn annog Syntyche, i fyw’n gytûn yn yr Arglwydd (Philipiaid 4:2 BCN).

Koinônia amser cinio dydd Mercher (8/2): Mae ‘na fwy i bryd o fwyd o gwmpas bwrdd na bodloni’r archwaeth am fwyd. Mae’n gyfle i rannu syniadau, i drafod, i gymdeithasu a dod i nabod ein gilydd yn well. Dyna sy’n digwydd yn y Koinônia misol.

Bore Gwener (10/2; 11:00): ‘Llynyddwch’. Paned wrth ymyl llyn llonydd y Rhath. Yn Terra Nova cawn gyfle i drafod, fesul pennod, llyfr Rowan Williams: Choose Life (Bloomsbury, 2013). Echel ein trafodaeth fore Gwener fydd Letting Go (t.111-119).

LUPERCUS, Y BLAIDD A'R OEN

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

Chwefror. Mae’r enw Saesneg ‘February’ yn tarddu o’r Lladin: ‘Februa’ (puredigaeth/puro) ac ‘arius’ (ymwneud â/ag). Mis yn ymwneud â phuredigaeth yw ‘February’. Gelwyd Chwefror yn ‘Mis y blaidd’ gan y Rhufeiniaid. Duw’r mis hwn oedd Lupercus - ei bennaf gyfrifoldeb oedd gwarchod ei addolwyr rhag y blaidd. ‘Roedd y blaidd, yn ôl meddwl y Rhufeiniaid yn ymgorfforiad o bob creulondeb, naturiol felly iddynt oedd gwneud aberth i gadw gwên ar wyneb Lupercus. Ar y 15fed dydd o’r mis hwn, offrymwyd ebyrth i iddo. Gŵyl boblogaidd ydoedd, a’r enw arni oedd ‘Gŵyl Puredigaeth’. Credai’r Rhufeiniad mae’r llwybr unionaf at fendith Lupercus oedd llwybr purdeb.

Yn betrus braidd awgrymaf mai llesol yw ystyried hen arferion paganaidd! Oni fuasai Iesu yn cymeradwyo rhai pethau yn yr hen ŵyl hon? Efe, a ddywedodd wedi’r cyfan: Gwyn ei byd y rhai pur o galon. Ystyriwn felly ar ddechrau mis y puro mor bwysig yw nid yn unig ymgyfarwyddo â dysgeidiaeth Iesu, ond hefyd gofyn iddo buro ein meddwl, ein dychymyg a’n cydwybod, fel y bydd ei ewyllys ef yn llenwi a llywio ein hewyllys ni. Boed i ddyhead William Williams, Pantycelyn ddeffro dyhead tebyg ynom ni:

Rho gydwybod wedi ei channu’n

Beraidd yn y dwyfol waed.

Goddefwch air bach arall am enw'r mis hwn: Mis y Blaidd. Ers dyddiau plentyndod bu gen i ddiddordeb mewn bleiddiaid. Mae’r blaidd i’w gael yn yr Unol Daleithiau, Canada, Alaska, Asia a Dwyrain Ewrop. O blith pob anifail pedwar troed sy’n bod, y blaidd ydi’r heliwr mwyaf dinistriol. Y canlyniad anochel oedd i’r blaidd droi’n elyn i ni, yn destun ofn, sgrech a hunllef; creadur na allai neb ei ddeall na’i ddofi ‘chwaith. O’r herwydd, rhaid oedd ei ddifa a’i ddileu.

Pwy piau’r byd a bywyd? Mae’n ymddangos mae’r blaidd piau’r cyfan. Os mae’r blaidd piau bywyd a byd mae’r oen druan yn gyfan gwbl, gwbl gyfan ddiamddiffyn. Nid oes gan yr oen gyfrwystra fel sydd gan y blaidd, nac ychwaith mo’r nerth sydd gan flaidd.

Beth all yr oen wneud felly? Fawr o ddim. Ond, mae yna anifail mae’r blaidd - hyd yn oed - yn ei ofni, a’r anifail hwnnw ydi dyn. Nid oes ar flaidd ofn yr oen ond y mae arno ofn bugail yr oen. Dyna oedd cyngor Iesu, wrth iddo anfon ei ddisgyblion allan fel defaid i blith bleiddiaid: cadwed yr oen mor agos ag sydd yn bosibl at y bugail.

Pwy piau bywyd a byd? Y bugail neu’r blaidd? Daw’r Gwanwyn. Bydd y caeau ym mhob man yn llawn o ddefaid ac ŵyn - cannoedd ohonynt yn pori’n dawel fodlon. Cofiwn hyn: bu bleiddiaid hyd yr ardaloedd hyn ganrifoedd yn ôl. Bu’r heliwr yn ein cynefin. Nid oes yma yn un blaidd ar ôl erbyn heddiw, ddim un o gwbl drwy’r wlad.

Mae’r oen wedi goroesi’r blaidd. Yr oen sydd wedi meddiannu’r dydd a’r mynydd. Yr oen piau’r byd a bywyd: Gwyn eu byd y rhai addfwyn, canys hwy a etifeddant y ddaear.

(OLlE)

CYTGAN

Ust! Fy nghariad sydd yna!

(Caniad Solomon 2:8 beibl.net)

Ust! dyma fy nghariad ...

(Caniad Solomon 2:8 BCN)

Dyma lais fy anwylyd ...

(Caniad Solomon 2:8 WM)

Gwell gennyf fy anwylyd na fy nghariad. Awgryma fy anwylyd gariad dyfnach na’r cyffredin. Nid yw gyfarchiad ysgafn!

... dyma ef yn dod,

y mae’n neidio ar y mynyddoedd,

ac yn llamu ar y bryniau.

Gobaith a llawenydd sydd yn yr adnod hon. Mor brin yn ein crefydda yw’r nodyn hwn o lawenydd. Fe ddylai fod llawenydd yn amlwg ac yn gyson ynglŷn â gwaith Duw. Lle mae perthynas arbennig â Christ - perthynas fy anwylyd - y mae llawenydd ar bob llaw.

Benthycwn brofiad William Williams (1717-91) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Mae llais yn galw i maes o’r byd,

A’i bleser o bob rhyw;

Minnau wrandawa’r hyfryd sŵn -

Llais fy Anwylyd yw. Amen.

(OLlE)