DYGWYL ANDREAS SANT

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

30/11: Dygwyl Andreas Sant. Gwell dechrau gyda’r hyn a wyddom amdano: nawddsant yr Alban ers canol yr 8fed ganrif; y cyntaf o’r apostolion i gael ei gofio ym mlwyddyn yr Eglwys. Andreas oedd y disgybl cyntaf, a’r cenhadwr cyntaf. Yn ôl Ioan, bu Andreas yn ddisgybl i Ioan Fedyddiwr cyn dewis dilyn Iesu (Ioan 1:35-42). Y peth cyntaf a wnaeth yn sgil dewis dilyn Iesu oedd annog ei frawd, Simon Pedr i ddod at y Crist (1:41), ond gwnaeth fwy na dim ond annog, sylwch: daeth ag ef (Pedr) at Iesu. Gwelir cyfuniad o’r gair a’r weithred yn Andreas: cenhadwr.

Er gwaethaf bob tueddiad i ddrysu ac ymddrysu am ystyr y geiriau: cenhadu, cenhadon, cenhadaeth, ystyr syml sydd iddynt: arwain eraill at Iesu. Hynny, yn syml yw cenhadu: arwain pobl, mewn gair a gweithred, at Iesu - hynny, dim ond hynny yw cenhadaeth y cenhadon. Y cenhadu hwn yw anadl-einioes y wir eglwys. Ein cenhadaeth, os caf aralleirio gweddi Sant Rhisiart o Chichester (c.1197-1253) yw galluogi eraill, ynom a thrwom, i weld Duw ‘yn eglurach’, ei ‘garu’n anwylach’, a’i ‘ddilyn yn dynnach o ddydd i ddydd’ (gweler CFf. 988).

Cenhadaeth pob Cristion yw cyflwyno Crist i bobl, a phobl i Grist, ac wrth wneud hynny fe ddown ein hunain i’w ddilyn Ef ‘yn dynnach’, ei ‘garu’n anwylach’ a’i ‘weld yn eglurach’. Dyma baradocs oesol y ffydd: wrth ei rannu, ehanga. Wrth ei gadw, crebacha. Dyma, mi gredaf, yw neges a her Andreas Sant; llesol yw oedi munud i ystyried pwysigrwydd hyn.

(OLlE)

'MUNUD'ODAU'R ADFENT (2)

"Henffych well, tydi, yr un y rhoddodd Duw ei ffafr iddi!" (Luc 1:28 BCN)

"Gogoniant Duw wyt ti", meddai hwn.

Angel.

Annisgwyl ydoedd; ‘does neb yn disgwyl gweld Angel.

Angel annisgwyl â neges annisgwyl: finnau’n disgwyl.

Beichiog wyf.

Newid byd, newydd fyd.

Bore trannoeth, â finnau’n ceisio cydio eto yn yr hen bethau, ildio eto i’r hen rythmau, symud eto ar hyd rhigolau cyfarwydd bywyd ... sylweddolais na fydd y cyffredin byth eto’n gyffredin.

"Ti a esgori ar y Gair", meddai Gabriel.

(OLlE)

ADFENT 2016: 'GAIR AM AIR' (1)

Bob dydd, trwy gydol yr Adfent bydd ychydig adnodau, wedi ei hysgrifennu â llaw gan amrywiol aelodau a chyfeillion yr eglwys, i weld ar gyfrif Twitter/Trydar eglwys Minny Street @MinnyStreet

Yr awgrym yw eich bod chithau hefyd yn ysgrifennu’r adnodau’n hyn â llaw ‘air am air’. Cynigir hyn fel arfer defosiynol syml, ond buddiol i’r cyfnod hwn o baratoi ac ymbaratoi i’r Nadolig.

Crynhoir adnodau'r wythnos ar y wefan hon bob dydd Gwener, ond dyma i'ch sylw heddiw, yr adnodau cyntaf oll (Eseia 7:14 a 9:6-7 BCN) gan Wiliam a Myfi.

Wiliam

Myfi

'MUNUD'ODAU'R ADFENT (1)

Yr oedd y plentyn yn tyfu ac yn cryfhau yn ei ysbryd; a bu yn yr anialwch hyd y dydd y dangoswyd ef i Israel. (Luc 1:80 BCN)

‘Drychwch: yr un bach. Pwy fase ‘di meddwl? Fy mychan i yw hwn. Ie, gwyrth ydyw; dysglaid o ddirgelwch. Rhodd annisgwyl fy henaint hir.

Siarad? Siarad a chwerthin fel nant barablus, y pwtyn bach. Bu’n hir yn hau synau, ond yn sydyn wedyn medi geiriau: ‘coed’; ‘ffrwyth’; ‘tân’; ‘sandalau’.

‘Syllwch. A welsoch y fath lygaid erioed? Llygaid fel toriad dydd. A rhaid wrth lygaid barcud gyda hwn! Weithiau fe aiff e’n ysgafn draw i ymyl yr anialwch gan sefyll yno’n gyffro i gyd, fel un yn clywed.

(OLlE)

SALM

Salm 42

DYHEAD: i’r Cristion agwedd meddwl, naws enaid yw DYHEAD; rhyw gosfa losg, dreiddgar wrth wraidd ein ffydd.

Gair bach cymen yw DYHEAD; gair tyner a chryf a phenderfynol yw DYHEAD - yn fwy sylweddol ‘na eisiau; yn ddyfnach na angen, yn fwy brathog na dymuniad.

Mae awdur Salm 42 yn dewis defnyddio’r gair DYHEAD i ddisgrifio ein perthynas â Duw - Fel y dyhea ewig am ddyfroedd rhedegog, felly y dyhea fy enaid amdanat ti, O Dduw. Mae’r sawl sy’n caru Duw yn dyheu amdano, yn methu bodoli hebddo.

Mae’n anodd siarad am DDYHEAD, am DDYHEU heddiw oherwydd tueddwn i ystyried DYHEAD fel rhywbeth y mae’n rhaid ei wireddu. Mae dyheu am rywbeth yn drafferth, yn boen - yr unig falm i boen dyhead yw gweld ei wireddu, a hynny cyn gynted ag y bo modd.

Anodd felly yw gorfod sylweddoli, a chyhoeddi mae hanfod ein perthynas â Duw yw DYHEAD. Nid boddhad sydyn, llwyr a llawn o’n hangen amdano ond DYHEAD dwfn, sydd yn ond cael ei wireddu tamaid bychan bach wrth damaid bychan bach. Ni ellir diwallu’r dyhead am Dduw ond â Duw ei hun.

Wrth gydnabod ein DYHEAD am Dduw cydnabyddwn nad ydym wedi darganfod Duw, cydnabyddwn fod angen rhagor o Dduw arnom: cydnabyddwn ein dibyniaeth arno.

Dyma sydd yn gwneud perchen ffydd yn wahanol i bawb arall. Mae dyhead yn ei anesmwytho, yn cosi traed ei enaid, yn peri iddo chwilio chwilio, twrio twrio, chwalu a phalu nes diwallu ei syched am Dduw: Fel y dyhea ewig am ddyfroedd rhedegog, felly y dyhea fy enaid amdanat ti, O Dduw.

F'Arglwydd Iesu Grist, fab Duw, Waredwr, bydd drugarog wrthyf. Amen.

(OLlE)

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Dros y Sul, ein braint fel eglwys fydd cael gwrando cenadwri a derbyn arweiniad gan y Parchedig Glyn Tudwal Jones (Caerdydd). Gwyddom y cawn ganddo bregethu meddylgar a phregethau buddiol a bendithlawn. Gweddïwn am wenau Duw ar Oedfaon y Sul. Yn ôl ein harfer, bydd yr Oedfa Foreol am 10:30. Fred fydd yn arwain defosiwn yr ifanc. Cynhelir yr Ysgol Sul. Bydd yr Oedfa Hwyrol am 18:00.

PIMS nos Lun (28/11; 19:00-20:30 yn y Festri): Heddwch Dwfn (Galatiaid 5:22). Dechrau ar ein gwaith er budd yr elusen Toilet Twinning.

Cymdeithas Ddiwylliannol Eglwys Minny Street: (29/11; 19:30 yn y Festri) noson yng nghwmni Elin Jones (Hafal): ‘Ddim yn hollol fel ti a finnau’n awr’.

Adfent 2016: Dathlu’r Nadolig yng nghwmni’r arlunydd Käthe Kollwitz: paned, trafodaeth a thamaid o ginio yn y Festri (1/12; 11:15-13:00).

Gwasanaeth Eciwmenaidd (dwyieithog) i nodi Diwrnod Byd-eang AIDS (1/12; 18:00) yn Eglwys Dewi Sant. Siaradwr: Dr Hefin Jones (Caerdydd).

Babimini bore Gwener (2/12; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin. Gorffwysed bendith ar Fabimini. ‘Rydym yn ddyledus i’r rheini sy’n rhoi o’u hamser i gynnal y fenter bwysig hon.

Adfent 2016

‘Munud’odau’r Adfent

Oes pum munud gennych? Na. Na phoener! Dim ond munud sydd angen i ddarllen bob un o ‘Funud’odau’r Adfent. Byr, bachog a buddiol - byddant yn ymddangos (12 ohonynt i gyd; 8:30yb) ar y wefan hon bob dydd Sul, Mawrth ac Iau o heddiw i Ddydd Nadolig.

‘Gair am Air’

Bob dydd, trwy gydol yr Adfent bydd ychydig adnodau, wedi ei hysgrifennu â llaw gan amrywiol aelodau a chyfeillion yr eglwys, i weld ar gyfrif eglwys Minny Street @MinnyStreet Yr awgrym yw eich bod chithau hefyd yn ysgrifennu’r adnodau’n hyn â llaw ‘air am air’. Cynigir hyn fel arfer defosiynol syml, ond buddiol i’r cyfnod hwn o baratoi ac ymbaratoi i’r Nadolig.

‘TrydAir’

O ddydd Sul 27/11/2016 i 26/11/2017 darperir bob dydd ar @MinnyStreet awgrym syml o ddarlleniadau beunyddiol o’r Beibl yn gymorth i’n darllen a deall o’r Gair.

'ON THE ORIGIN OF SPECIES'

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

Heddiw, yn 1889, cyhoeddwyd On the Origin of Species gan Charles Darwin (1809-1882). Yn syml, a thra arwynebol, gellid benthyg geiriau Darwin ei hun i grynhoi ei ddamcaniaeth esblygiadol: "[M]ultiply, vary, let the strongest live and the weakest die."

Nid oes amheuaeth nad yw’r chwyldro gwyddonol a ddaeth yn sgil damcaniaeth Darwin wedi codi trafferthion dyrys iawn ym myd cred - o’i herwydd, mae rhai yn gweld ffydd yn rhywbeth gwbl afreal.

Onid gwaith yr eglwys felly, yw cynnig gweledigaeth grefyddol newydd? Rhaid i’r weledigaeth honno dderbyn a chynnwys ffrwyth ymchwil gwyddonol tra, ar yr un pryd, sylweddoli a datgan nad ymchwil gwyddonol ynddo’i hun yw’r ateb terfynol i bob peth. Rhaid i bobl Dduw dderbyn fod rhai o hen ganllawiau ein ffydd bellach yn anaddas i arwain pobl i’r dyfodol. Wrth ddewis glynu wrth y canllawiau rheini doed a ddelo, gorfodwn bobl i gefnu arnom, ac ymddiried dim ond mewn canllawiau gwyddonol a biolegol, sydd yn annigonol fel ag y maent.

Rhaid i agweddau ar ein ffydd esblygu i gydgerdded â gwyddoniaeth, er mwyn cynnig i’r ddynoliaeth yr hyn oll sydd angen arni - hyder a gobaith - a hynny er mwyn sicrhau y bydd y ddynoliaeth a’r cread yn cyrraedd eu llawn potensial.

(OLlE)

Eiddo John Collier (1850–1934) y portread (1883) uchod o Darwin

ADFENT 2016