SALM

Salm 107

Salm o adnewyddiad, llawn gobaith yw Salm 107. Clywsom sôn ddigon am ffyddlondeb Duw, ond mae’r Salm arbennig hon yn gofnod o ffyddlondeb Duw ar waith. Yr wythnos hon byddwn yn ystyried ffyddlondeb yr ARGLWYDD (Salm 107:43b BCN)

Mae’r tair adnod gyntaf yn rhagymadrodd i weddill y Salm, yn cyflwyno’r thema: Y mae’r ARGLWYDD yn dda, a’i ffyddlondeb dros byth. Yna, cawn gyfarfod a phedwar gwahanol fath o bobl a brofodd cysur a chymorth i fyw yr ARGLWYDD Dduw. Yn adnodau 33 i 42 mae’r Salmydd yn sôn yn fwy cyffredinol am y ffordd mae Duw yn gweithio yn y byd, cyn gorffen gyda’r anogaeth bendant: Pwy bynnag sydd ddoeth, rhoed sylw i’r pethau hyn; bydded iddynt ystyried ffyddlondeb yr ARGLWYDD.

Y math cyntaf o bobl sydd yn profi ffyddlondeb Duw ar waith yw’r rhai ar goll mewn anialdir a diffeithwch (107:4-9) Pobl ydynt sydd yn chwilio am noddfa, yn dyheu am ddiogelwch; rhywbeth y gydio ynddo, i ymddiried ynddo, i gredu ynddo … a gwaredodd (Duw) hwy o’u hadfyd (107:6b).

Yr ail, gan ddechrau yn adnod 10, mae’r rhai oedd yn eistedd mewn tywyllwch dudew. Pobl yw'r rhain sydd wedi ymwrthod â Duw, ond mae Duw, er waethaf hynny yn eu gwaredu hwythau hefyd.

Ymlaen at yr ynfyd; oherwydd eu ffyrdd pechadurus (107:17) Er iddynt ddod yn agos ar farw (107:18), mae Duw yn eu gwaredu.

Mae adnodau 23 i 32 yn sôn am bobl ar y môr, ac yng nghanol ei gorchwylion, gwelsant ryfeddodau Duw. Yng nghanol y storm, gwaeddasant fel y gweddill i gyd ar yr ARGLWYDD yn eu cyfyngder, ac fel y gweddill i gyd, gwaredodd (Duw) hwy o’i hadfyd.

Pobl yn chwilio am gysur a diogelwch cartref. Pobl yn ar goll yn y tywyllwch; pobl yn gaeth i’w pechod. Pobl wedi eu dal mewn storm annisgwyl. Yn y Salm, mae’r holl bobl hyn yn ymateb i’w sefyllfaoedd yn yr un modd … gwaeddasant ar yr ARGLWYDD yn eu cyfyngder (107:6;13;19;28). Mae’r bobl sydd mewn cyfyngder yn galw allan i’r unig un a all eu hachub: Duw da a ffyddlon.

　Na ad i ni, Arglwydd, geisio unrhyw ddihangfa ond y ddihangfa sydd ynot ti. Amen.

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Bore Sul am 10:30, Oedfa Foreol. Arweinir y defosiwn gan Leisa; pawb - o’r ieuengaf i’r hynaf - â’i adnod (Thema adnodau’r oedolion: Diolch). Yn yr Oedfa, ac ymlaen i’r Ysgol Sul bydd y plantos, plant a phobl ifanc yn derbyn a pharatoi ‘Pecyn Cymorth Llawenydd’. Bydd cyfle i’r plant gyflwyno eu nwyddau Diolchgarwch i Fanc Bwyd Caerdydd. Gwneir casgliad tuag at apêl Cymorth Cristnogol - Haiti.

Testun homili’r Gweinidog yw Actau 27-28: Storm a llongddrylliad - Paul yn derbyn cymorth gan garedigion annisgwyl. Llaw galed yn estyn cymwynas i ddechrau (Actau 27:3). Nesaf Meddwl tywyll yn estyn croeso (Actau 28:2 WM), ac yn olaf: Calon afiach yn talu gwrogaeth (Actau 28:10).

Yn yr Oedfa Hwyrol (18:00) testun sylw ein Gweinidog fydd emyn David Charles (1762-1834; Caneuon Ffydd: 356)

O na chawn i olwg hyfryd
ar ei wedd, Dywysog bywyd;
tegwch byd, a’i holl bleserau,
yn ei ŵydd a lwyr ddiflannai.

Melys odiaeth yw ei heddwch,
anghymharol ei brydferthwch;
ynddo’n rhyfedd cyd-lewyrcha
dwyfol fawredd a mwyneidd-dra.

Uchelderau mawr ei Dduwdod
a dyfnderoedd ei ufudd-dod
sy’n creu synnu fyth ar synnu
yn nhrigolion gwlad goleuni.

Nos Lun (17/10; 19:00): ‘Genesis’. Awr fach hamddenol yn y festri: defosiwn syml yn arwain at fymryn o waith llaw syml a buddiol. Testun y ‘Genesis’ hwn yw Ioan 10:14: Myfi yw y bugail da. Y bugail da sydd yn rhoddi ei einioes dros y defaid.

Cafwyd cyfarfod agoriadol hwyliog dros ben o’r Gymdeithas gyda Delwyn Siôn. Os nad ydych eto wedi ymweld â’r Gymdeithas, cofiwch fod croeso i chi a byddwch yn siriolach wedi bod yno. 18/10; 19:30 yn y Festri) fydd noson yng nghwmni Rhodri Llywelyn a Hywel Gwynfryn: ‘Tipyn o Gamp’.

Babimini bore Gwener (21/10; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin.

‘Solvitur ambulando’, meddai Awstin Sant (c.354-430): ‘Datrysir y peth drwy gerdded’. Un o fendithion pennaf bywyd yw cerdded, ychwanegir bendith at fendith wrth gerdded mewn cwmni. Cofiwch felly, bore Sadwrn (22/10; 10:30) Taith Gerdded Llyn y Rath.

2017

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

It wonderfully concentrates the mind. Mynnodd Samuel Johnson (1709-84) mai dyma ganlyniad gorfod wynebu’n sydyn ar eich diwedd. Gellid awgrymu fod rhywbeth tebyg yn digwydd pan sylweddolwn fod angen cofio a dathlu digwyddiad allweddol bwysig - it wonderfully concentrates the mind.

Cyn pen fawr o dro, daw Hydref 31, 2017. Y diwrnod hwnnw fydd echel llond blwyddyn o gofio: cofio pumcanmlwyddiant y Diwygiad Protestannaidd; Martin Luther a’i 95 Pwnc yn erbyn Maddeuebau. Mae sefydliadau ac eglwysi ledled byd eisoes yn prysur drefnu a chynllunio, yn pwyllgora a isbwyllgoreiddio i sicrhau dathlu dilys o’r pen-blwydd sylweddol hwn.

Sut dylid dathlu-gofio’r anferthedd hwn? Mae’r Diwygiad Protestannaidd megis hwch mewn siop. Amhosibl gwadu'r newid mawr a ddaeth o’i herwydd, ond bu difrod; do, bu difrod mawr. Mae’r newid a’r llanast, y fendith a’r felltith yn anwahanadwy. Er mwyn cyfiawnhau’r fath osodiad, buddiol yw cofio fel y canmolir a melltithir Protestaniaeth am greu ohono: y genedl-wladwriaeth fodern; rhyddfrydiaeth, cyfalafiaeth, rhyfeloedd crefyddol, goddefgarwch, democratiaeth, unigolyddiaeth, goddrychiaeth, lluosedd, rhyddid cydwybod, gwyddoniaeth fodern, seciwlariaeth a thrwch a phentwr o bethau bach a mawr, da a drwg eraill. Mae hanes modern y Gorllewin yng nglŵm wrth y flwyddyn 1517. Mae 2017 yn prysur agosáu; sut dylid cofio'r pumcanmlwyddiant hwn?

Mae arnom ddyletswydd i gofio. Rhaid cofio; ac fe all y cofio hwnnw fod yn gyfle i ystyried nid yn gymaint o ble y daethom, ond lle’r ydym. Mae cofio’n hawdd. Gall dathlu-gofio pumcanmlwyddiant y Diwygiad Protestannaidd fod yn ddim byd amgenach na chyfle i ochrgamu ein cyflwr cyfredol. Un peth yw cydnabod fod rhywbeth mawr wedi digwydd yn 1517; peth cwbl arall yw defnyddio’r pen-blwydd hwn fel cyfle i fantoli ac asesu: dathlu dylanwad llesol y da a chydnabod effaith niweidiol y drwg. Arwydd o onestrwydd ac aeddfedrwydd - ar un modd o anonestrwydd ac anaeddfedrwydd - fydd ein parodrwydd i ddathlu ac edifarhau, heb ganiatáu i’r naill beth gael y gorau ar y llall.

Felly, awgrymaf mai llesol i Brotestaniaid a Chatholigion buasai cydnabod yr elyniaeth a’r ysbryd dialgar a fu’n llywio a lliwio diwinyddiaeth cyffesiadol yn y cyfnod wedi’r diwygiad. Dathlu-gofio llesol buasai dechrau - yn y tyrrau ifori diwinyddol ac ar lawr gwlad ymhlith cynulleidfaoedd ac eglwysi - datblethu’r elyniaeth a’r amheuaeth o’r ddiwinyddiaeth a’r genhadaeth. O fynd i’r afael â hyn o dasg yn 2017, efallai y gwelir gwell graen ar ein crefydda, a gwell siâp ar ein Koinônia yn 2117. Nid oes ynghudd yma unrhyw awgrym o ganolbwyntio dim ond ar yr hyn sydd gennym yn gyffredin, gan anwybyddu’n llwyr yr hyn nad ydym, gan na allwn fyth, gytuno yn eu cylch. Te a bisgedi o eciwmeniaeth yw hynny - digon dymunol, ond ofer. Mae 2017 yn gyfle heb ei debyg i ddechrau rhyddhau ein crefydda o’r angen am elyn. Buddiol yw anghytuno. Angheuol yw pardduo eraill, gan nad ydynt yn credu fel ninnau. Yn 2017, buasai dechrau cynnal trafodaethau lleol, cenedlaethol a rhyng-genedlaethol i bontio’r gagendorau a saif rhyngom yn ddathliad teilwng o 1517.

Buddiol hefyd buasai amlygu dylanwad gwleidyddiaeth a phrif gymeriadau’r Diwygiad Protestannaidd ar hyn oll a ddaeth i fod o’i herwydd. Derbynnir yn gyffredinol mae gwahaniaethau diwinyddol bu’n gyfrifol am y Diwygiad Protestannaidd. Dylid nodi fod dylanwadau eraill hefyd ar waith; dylanwadau gwleidyddol, diwylliannol, cymdeithasol ac economaidd, heb anghofio anian arweinwyr unigol a’r tensiynau a fu rhyngddynt. Pam, a sut y bu i’r un diwygiwr hwn, Martin Luther fod yn gatalydd i’r fath newid ysgubol? I ba raddau y bu gwleidyddiaeth leol a chenedlaethol, arafwch ceidwadol cynhenid y sefydliad crefyddol yn atal cymod, pan oedd cymodi’n parhau’n bosibilrwydd? Gellid, trwy sicrhau, darparu a rhannu gwell deall o gyd-destun hanesyddol, gwleidyddol a diwylliannol 1517, agor cil y drws yn 2017, i drafodaeth na fu ei debyg erioed o’r blaen.

Yn olaf, Luther ei hun. Er mor amlwg allweddol yw cofio amdano, rhaid hefyd clywed lleisiau eraill o’r 16 Ganrif. Nid Luther mor Diwygiad Protestannaidd. Boed iddo sylw, a gwrandawiad ar sail ei barodrwydd i wthio a thynnu’r eglwys i gyfeiriad newid cwbl anhepgor; ond y dasg ddiwinyddol a bugeiliol yn 2017 yw nid amlygu Luther, ond amlygu'r Hwn a amlygwyd gan Luther: Crist. Yn 2017 mae angen Diwygiad ar yr eglwys. Nid ein heiddo ‘ni’ mo Luther a’i barodrwydd i herio a sefyll, ond eiddo pob lliw a llun o Gristion sydd am fod y newid sydd angen ar Gristnogaeth 2017. Onid y ffordd orau posib i ddathlu-gofio 1517 buasai rhannu afradlon o Grist ymhlith y bobl sydd yn dyheu amdano?

Wrth fynd i’r afael â gwahaniaethau hanesyddol gydag ysbryd o onestrwydd ac edifeirwch, gall y pumcanmlwyddiant hwn fod yn gyfrwng to wonderfully concentrates the mind nid yn unig ar rannu a rhaniadau’r gorffennol, ond - yn bwysicach - ar y dyfodol ai bosibiliadau di-ben-draw.

(OLlE)

CYTGAN

F’anwylyd, yr wyf yn dy gyffelybu

i feirch cerbydau Pharo.

Mor brydferth yw dy ruddiau rhwng y plethi,

a’th wddf gan emau.

(Caniad Solomon 1:9,10 BCN)

‘Roedd cymharu merch â march yn ddigon derbyniol yng nghyfnod y Caniad! Â’r mab i eithafiaeth wrth gymharu ei gariad â meirch cerbydau Pharo, ond er tegwch iddo, nid oes cymedroldeb mewn cariad.

Ym mhob cyfeiriad ond un at y march yn yr Hen Destament cysylltir ef ag arferion a rhwysg milwrol. Ceir yr eithriad yn Llyfr Esther (8:10). Gan fod y march yn symbol o rym, gwaharddai’r Gyfraith i Israel gadw meirch rhag iddi ymddiried ynddynt ac anghofio’i Duw. Nid yw’r brenin i amlhau meirch iddo’i hun, nac i yrru ei bobl yn ôl i’r Aifft er mwyn hynny, gan fod yr ARGLWYDD wedi eich gwahardd rhag dychwelyd ar hyd y ffordd honno (Deuteronomium 17:16 BCN).

Bu pobl Dduw yn gyson anffyddlon i’r ddelfryd, ac yn y rhyfeloedd â Syria ac Asyria, cyrchid meirch a cherbydau rhyfel o’r Aifft. Bu Eseia ac Eseciel yn rhybuddio’r bobl rhag eu harfer: Gwae’r rhai sy’n mynd i lawr i’r Aifft am gymorth, ac yn ymddiried mewn meirch, a’u hyder mewn rhifedi cerbydau a chryfder gwŷr meirch, ond sydd heb edrych at Sanct Israel, na cheisio’r ARGLWYDD (Eseia 31:1 BCN) … gwrthryfelodd y brenin yn ei erbyn trwy anfon negeswyr i’r Aifft i geisio meirch a byddin fawr (Eseciel 17:15 BCN). Am yr un rheswm, disgrifir Crist, er ei fod yn frenin, yn marchogaeth nid ar farch, ond ar asyn.

Benthycwn brofiad y Salmydd yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Canwch i’r ARGLWYDD mewn diolch …

Nid yw’n ymhyfrydu yn nerth march …

… pleser yr ARGLWYDD yw’r rhai sy’n ei ofni,

y rhai sy’n gobeithio yn ei gariad.

(Salm 147: 7a;10,11 BCN)

(OLlE)

GAIR AM AIR

Perthyn i bob iaith geiriau na ellid yn iawn eu cyfieithu i iaith arall. Ymdrin ag ambell un o’r geiriau rheini mae’r gyfres hon o fyfyrdodau. Daw testun ein sylw heddiw o’r Eidaleg: Culaccino. Golyga’n fras y marc a adewir ar fwrdd gan wydriad o ddiod oer.

Un o hanfodion ein ffydd yw cydnabod mawredd Duw:

Mwy wyt na holl ddychymyg dyn

‘Wŷr neb dy faint ond ti dy hun:

Rhown, bechaduriaid, iti glod

Am mai tydi yw gwraidd ein bod.

(Gwilym R. Jones, 1903-93)

Onid allwn ddisgwyl pethau mawr gan Dduw mawr? Siŵr ddigon y gellid disgwyl pethau mawr gan Dduw. Mae'r gallu ganddo i gyflawni rhyfeddodau. Ystyriwch eiriau'r angel i Mair: … ni bydd dim yn amhosibl gyda Duw (Luc 1:37 BCN). Mae'r gallu ganddo i wneud yn anhraethol well na dim y gallwn ni ei ddeisyfu na'i ddychmygu, trwy'r gallu sydd ar waith ynom ni … (Effesiaid 3:20 BCN).

Wrth gwrs, gallasai’r Duw mawr hwn gyflawni pethau mawr, hynod fawr. Hyn, mae’n siŵr, sydd yn esbonio’r dyhead cyson a llafar am ddiwygiad - cynnwrf sylweddol y cynyrfiadau mawr crefyddol.

Disgyn, Iôr, a rhwyga’r nefoedd,

tywallt Ysbryd gras i lawr;

disgyn fel y toddo’r bryniau,

diosg fraich dy allu mawr;

Rhwyga’r llenni, ymddisgleiria

Ar dy drugareddfa lân;

Rho dy lais a’th wenau tirion,

Achub bentewynion tân.

(William Griffiths, 1801-81)

Naturiol (a chyfoes) yw’r dyhead a fynegir gan William Griffiths: cael gweld Duw yn troi byrddau a gwasgar cadeiriau ein crefydda. Gallasai Duw wneud hynny, ac ar dro y mae wedi gwneud peth felly, ond buddiol hefyd yw cofio ei addewid fawr i Hosea a'i bobl: Byddaf fel gwlith i Israel (Hosea 14:5 BCN). Mae Duw hefyd yn medru - ac yn dewis - gweithio'n dawel. Rhaid iddi fod yn dawel cyn y daw’r gwlith. Mae lle i fellt a tharanau - cliriant yr awyr; ond anodd buasai gorfod byw ynghanol mellt a tharanau bob dydd, trwy’r dydd. Onid yn araf a sicr y mae Duw yn cyflawni ei fwriad? Mae perygl, o ddyheu am bethau mawr - Duw yn troi’r byrddau a gwasgar cadeiriau - y byddwn yn colli’r Culaccino. Marc ei gwmni ar fwrdd ein byw: cylch crwn ei fendith ar ein hymdrechion i fyw a rhannu’r ffydd. Er mor fuddiol y cynyrfiadau mawr achlysurol; bendithion cyffredin y beunydd beunos yw pennaf gymwynas Duw. Hanfod ein gweinidogaeth yw chwilio ac amlygu Culaccino'r Duw sydd gyda ni bob amser, ac sydd o hyd ar waith - yn dawel ddygn - ynom a throsom.

F'Arglwydd Iesu Grist, fab Duw, Waredwr, bydd drugarog wrthyf. Amen.

(OLlE)

SALM

Salm 3

Nid yw’r drydedd Salm ymhlith yr adnabyddus a’r poblogaidd. Ond pan aethpwyd ati, canrifoedd lawer yn ôl, i drefnu a dosbarthu’r Salmau ‘roedd yr ysgolheigion yn teimlo y byddai’r salm hon yn bwrpasol iawn fel Emyn Boreol.

Yn wir ni ellid gwell paratoad ar gyfer y dydd a’i alwadau na darllen a myfyrio'r salm fer hon. Ni wyddom i sicrwydd beth oedd achlysur cyfansoddi’r salm, ond o wneud defnydd ymarferol ohoni daw bendith gyson inni.

Yn un peth, mae’r salm yn galw arnom i wynebu’r dydd gyda’r un parodrwydd i ymddiried yn Nuw ag a wnaethom wrth gysgu’r nos: Yr wyf yn gorwedd, meddai’r salmydd, ac yn cysgu, ac yna’n deffro am fod yr ARGLWYDD yn fy nghynnal (3:5 BCN).

Dyma felly neges gyntaf y Salm: ewch â gwres ymddiriedaeth y nos i wynebu’r dydd, gan gredu mai Duw'r nos yw Duw'r dydd, Duw y gellir cyfrif ar ei ofal a’i amddiffyn cant y cant.

Yn ail, geilw’r salm arnom i fod yn gwbl effro'r dydd! Yn effro i’w beryglon. Sonia’r Salmydd hwn fel y mwyafrif ohonynt am elynion bygythiol yn cau amdano o bob tu. ARGLWYDD, mor lluosog yw fy ngwrthwynebwyr! Cyfod, Arglwydd; gwareda fi, O fy Nuw (3:1 a 7a BCN).

Nid gelynion cig a gwaed o angenrheidrwydd sydd gan y Salmydd mewn meddwl. Rhyfel enaid sydd ym meddwl y Salmydd wrth sôn gymaint am ei elynion. Dyn a’r ddihun ydoedd, i wir frwydrau bywyd, yr ymgodymu dygn a themtasiwn ac amheuaeth. Mae cysgwr tawel diofal y nos wedi troi’n ymladdwr effro a di-ofn y dydd. Ymladd ag ef ei hun mae’r Salmydd.

Er mai lletchwith rhywsut yw clywed y Salmydd yn gweddïo: Byddi’n taro fy holl elynion yn eu hwyneb, ac yn torri dannedd y drygionus (3:7b BCN). Ond, meddyliwch am eich gelynion - nid pobl - ond eich gwir elynion, meddyliwch am y pethau hynny sydd yn eich blino a’ch brifo, yn eich baglu a’ch bychanu. Onid braf, yn Nuw a gyda Duw buasai taro’r gelynion rheini yn ei wyneb gan dorri dannedd ambell un!

Clywch genadwri'r salm hon: ... yr wyt ti, Arglwydd, yn darian i mi ... (3:3a BCN)

Pan luniai gof y llys, ers llawer dydd, darian i’w dywysog neu i un o’i filwyr, buasai fel arfer yn llunio dwy iddo. Gofalai fod y cyntaf yn fawr a thrwchus a chadarn fel y gallai ddal ergydion y gelyn. Tarian yw defnyddio yn y frwydr fyddai hon, a chadernid plaen fyddai ei nodwedd.

Gan nad oedd bwriad i fynd a’r ail darian i frwydr byth ond i’w hongian ar fur y llys, nid oedd rhaid iddi fod yn fawr a chadarn, tarian fechan ysgafn oedd hwn, a rhoddwyd patrwm ac addurn o amryw liwiau ar ei hwyneb. Nid peth i’w defnyddio oedd y darian hon ond addurn a harddwch.

Ni fu’r byd erioed yn beryclach lle. Mae Duw yn cynnig bod fel tarian i ni, mae ernes ei nerth gennym, ond mae gennym ddewis hefyd - dewis tyngedfennol - naill a’i gallwn hongian ein Duw ar fur y llys fel addurn a harddwch, neu fe allwn fentro allan gyda Duw i gwrdd â’r temtasiynau sydd raid ei gorchfygu, a’r anawsterau sydd raid ei goresgyn. Yn a thrwy bob trafferth bydd yn cysgodi trosom fel tarian fawr a chadarn.

Arglwydd, cyfoethoger fy mhrofiad ysbrydol, a thrwy hynny defnyddia fi i dywys eraill i gyffelyb brofiad. Amen.

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Y mae’r adeg hon o’r flwyddyn yn fwy tebyg i wanwyn na Hydref ym mywyd eglwys Minny Street. Mae ‘na fwrlwm yma yn ein plith, a diolch amdano.

Edrychwn ymlaen at y Sul nesaf; Sul llawn, ac amrywiol ei fendithion: Glyn a Rhun fydd yn arwain yr Oedfa Foreol Gynnar (9/10 am 9:30 yn y Festri). Echel yr hwyl a’r moli bydd Gweddi’r Arglwydd, a gwelir cwblhau ein murlun!

Yn yr Oedfa Foreol (10:30) Bydd ein Gweinidog yn parhau gyda’i gyfres o bregethau ar gymeriadau’r Testament Newydd. Testun ein sylw fydd Phebe.

Yr wyf yn cyflwyno i chwi Phebe, ein chwaer, sydd yn gwasanaethu’r eglwys yn Cenchreae. Derbyniwch hi yn enw’r Arglwydd, mewn modd teilwng o’r saint, a byddwch yn gefn iddi ym mhob peth y gall fod arni angen eich cymorth. Oherwydd y mae hithau wedi bod yn gefn i lawer, ac i mi yn bersonol (Rhufeiniaid 16:1,2 BCN).

Dyma’r unig gyfeiriad at Phebe; dwy adnod. Mewn dwy adnod, mae Paul yn awgrymu tri pheth pwysig amdani:

Yr wyf yn cyflwyno i chwi Phebe, ein chwaer ...

sydd yn gwasanaethu’r eglwys yn Cenchreae ...

... y mae hithau wedi bod yn gefn i lawer, ac i mi yn bersonol.

Liw nos, ein braint fydd cael ymuno yng ngŵyl bregethu Ebeneser (yn Eglwys Canol y Ddinas, Windsor Place; 18:00): pregethir gan y Parchedig Ddr Geraint Tudur (Ni fydd Oedfa Hwyrol ym Minny Street). Boed bendith ar genhadaeth eglwys Ebeneser - nid to a wal sy’n gwneud eglwys, ond pobl yn mentro ar Dduw. Gweddïwn hefyd am wenau Duw ar weinidogaeth y Parchedig Ddr Geraint Tudur fel Ysgrifennydd Cyffredinol Undeb yr Annibynwyr Cymraeg.

PIMS nos Lun (10/10; 19:00-20:30 yn y Festri): Llawenydd (Galatiaid 5:22).

BETHANIA nos Fawrth (11/10; 19:30-21:00). Dyma’r ail o’r cyfarfodydd buddiol hyn. Diolch i Margaret am ein croesawu. Y thema y tro hwn yw Cyfeillion Paul. Yn y cyfarfod hwn byddwn yn ymdrin â ‘Paul a’i gyd-Apostolion’.

CWRDD CHWARTER CYFUNDEB DWYRAIN MORGANNWG yng Nghapel Sardis, Pontypridd nos Fercher (12/10; 19:30): cyflwyniad ar Arolwg y Cyfundeb gan y Parchedig Ddr Geraint Tudur a Dr Hefin Jones.

Bore Gwener (23/9; 11:00): ‘LLYNYDDWCH’. Paned wrth ymyl llyn llonydd y Rhath. Yn Terra Nova cawn gyfle i drafod, fesul pennod, llyfr Rowan Williams: Choose Life (Bloomsbury, 2013). Testun ein trafodaeth fore Gwener fydd Showing Signs of Life (t.181-191).

CYTGAN

O ti, y decaf o ferched,

os nad wyt yn gwybod,

yna dilyn lwybrau’r defaid

a bugeilia dy fynnod

gerllaw pebyll y bugeiliaid.

(Caniad Solomon 1:8 BCNad)

Dywed y mab wrth ei gariad am iddi fynd gan gadw ar lwybr y preiddiau nes dod i bebyll y bugeiliaid.

Cymhariaeth gyffredin yn yr Hen Destament yw pobl Dduw i braidd: Mae fy mhobl wedi bod fel defaid ar goll. Roedd eu bugeiliaid wedi gadael iddyn nhw grwydro i ffwrdd (Jeremeia 50:6a beibl.net).

Gwyddai Iesu am bobl wedi blino a’u gwasgaru, fel defaid heb ganddynt fugail (Mathew 9:36 WM).

Boed i ni wrando llais Duw yn arwain ac yn bugeilio ei bobl. Boed i ni gadw ar lwybrau’r preiddiau nes darganfod y bugeiliaid a all bugeilio ein meddyliau, a’n syniadau a’n gweithredoedd.

Benthycwn brofiad William Williams (1717-91) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Mae dy air yn abl i’m harwain

drwy’r anialwch mawr ymlaen …

(OLlE)