EIN 'SPUTNIK-1'; CYMUNDEB A 'COME IN'-DEB

'Munud i Feddwl' wythnosol ein Gweinidog

Heddiw (4/10) yn 1957, lansiwyd y lloeren gyntaf oll - Sputnik-1. 58 centimetr mewn diamedr, ac yn pwyso tua 85 cilogram, gallasai Sputnik cylch-ofod-deithio’r ddaear un waith, mewn awr a hanner. Yr Undeb Sofietaidd enillodd y ‘ras’ i gynllunio, adeiladu a lansio’r lloeren gyntaf oll, ond bu’r ras fechan hon yn gychwyn ar ras amgenach: The Space Race.

Ystyr Sputnik mae’n debyg yw cyd-deithiwr; gwell efallai’r gair: cydymaith. Iesu yw ein Sputnik ninnau. Mae Iesu’n cerdded gyda ni; gytgam, gyfysgwydd ydyw â ni. Ffydd yw gwybod fod Iesu’n cerdded gyda ni. Nid athrawiaeth, athroniaeth, diwinyddiaeth, cred na chredo yw hanfod ein ffydd, ond cyfarfyddiad achubol â’r Crist byw. Pan mae’r ffordd yn droellog, y mae Iesu yn nerth ac yn arweinydd i ni. Pan mae ein calonnau’n drwm, mae Iesu, ein Sputnik, wrth law i’n cynnal a’n calonogi. Pan mae’r daith yn hawdd, â ninnau o’r herwydd anghofio amdano, nid yw ef yn anghofio amdanom ni. Pan grwydrwn oddi ar y ffordd, mae Iesu yn ein dilyn, ac yn ein tywys yn ôl i’r ffordd na fydd yn loes i mi (Salm 139:24 BCN).

Un peth bach arall am y Sputnik - fe lwyddodd i droi o gwmpas y ddaear bron i 1500 o weithiau; ond darfu’r batris ar ôl tua 20 diwrnod. Mae’r Sul-pen-mis yn bwysig i mi - Sul Cymundeb ydyw. Erbyn cyrraedd y bwrdd bob mis, mae fy matris ysbrydol yn reit fflat. Heb oedi wrth fwrdd y bara a’r gwin, buan iawn y darfu’r batris ysbrydol rheini’n llwyr.

Eglwys yn cydgyfarfod - dyna athrylith ein traddodiad a’n harfer. Yn gymysg gawl: yr ifanc, hŷn a hen; y ceidwadol, cymedrol a chwyldroadol; y ‘credu’, ‘eisiau credu’ a’r ‘methu credu’; y twicers, y oncers a’r onceinawhilers - pawb ynghyd yn cydgyfarfod i gyfarfod â’r Cydymaith, ac yn profi’r adnewyddiad a ddaw o Gwrdd mawr y cwrdd bach:

Dyma gyfarfod hyfryd iawn,

myfi yn llwm, a’r Iesu’n llawn;

myfi yn dlawd, heb feddu dim,

ac yntau’n rhoddi popeth im.

(William Williams, 1717-91)

Ie, Sul Cymundeb oedd y Sul aeth heibio - Sul adnewyddu’r batris - ond cofiwch, mae pob Sul yn Sul Come in-deb. Trowch i mewn atom yn eich eglwys leol. Mae arnom eich angen, a phwy a ŵyr nad oes arnoch chi ein hangen ninnau hefyd. Os nad ydych yn mynd o gwbl ar hyn o bryd, trowch i mewn amser ‘Dolig. Os ydych yn arfer mynd amser ‘Dolig, dewch amser Pasg hefyd, (a’r Sulgwyn!). Os ydych yn mynd bob ‘Dolig a Phasg, ewch unwaith y mis. Os ydych yn mynd unwaith y mis, ewch unwaith y Sul. Da chi, come in. Yma, cawn gymorth-gwmni ein Sputnik; yma cawn her-nerth i’r daith.

(OLlE)

GAIR AM AIR

Perthyn i bob iaith geiriau na ellid yn llawn a llwyr eu cyfieithu i iaith arall. Mae’r gyfres hon o fyfyrdodau yn ymdrin ag ambell un o’r geiriau diddorol rheini. Daw testun ein sylw heddiw o’r Arabeg: gurfa. Yn fras, gurfa yw’r mesur o ddŵr a ellir ei ddal yng nghledr eich llaw.

Yma, yn y Gorllewin, ‘rydym yn ymwybodol iawn o’n anghenion emosiynol - yr angen am gariad, hunaniaeth, diogelwch, cysur a chymorth i fyw; ond cawn ein hamddiffyn i raddau helaeth rhag realiti amrwd ein hanghenion mwyaf sylfaenol. Tueddwn, er enghraifft, i gymryd dŵr glân yn gwbl ganiataol. Mae’r glaw, sydd gymaint o destun cwyno gennym, a’r defnydd effeithiol o gronfa a phibell yn sicrhau cyflenwad cyson a digonol o ddŵr i bawb ohonom.

Ni wyddai’r Salmydd beth oedd bod mewn sefyllfa i gymerid dŵr yn ganiataol ... y mae fy enaid yn sychedu amdanat, a’m cnawd yn dihoeni o’th eisiau, fel tir sych a diffaith heb ddŵr (Salm 63:1 BCN). Nid jargon ysbrydol a delwedd farddonol yw’r syched hwn am Dduw, ond mynegiant o angen sylfaenol. I awduron y Beibl, ‘roedd yr angen am ddŵr yn llawer mwy real nag ydyw i ni - weithiau yn argyfyngus o real. ‘Roedd eu profiad hwy yn debyg iawn i brofiad miloedd ar filoedd o bobl ledled byd heddiw. Amcangyfrifir fod 663 miliwn o bobl heb ddŵr glân i’w yfed - 1 o bob 10 person ledled byd - a 2.5 biliwn heb garthffosiaeth ddigonol. Mae dŵr wedi ei lygru yn achosi 80% o afiechydon y byd.

Cymerwn ddŵr glân yn ganiataol, ac adlewyrchir hynny yn ein defnydd afradlon o’r adnodd mwyaf gwerthfawr. Mae’r cartref cyffredin yng ngwledydd Prydain yn defnyddio, mewn diwrnod arferol, tua 500 litr o ddŵr.

Llesol, heddiw felly buasai dal gwerth gurfa o ddŵr yng nghledr ein llaw, a chan ystyried y dŵr hwnnw, cofio fod sicrhau digon o ddŵr yn frwydr ddyddiol i lawer gormod o blant Duw: y daith hir, y bwced trwm, y dŵr amhur, y blas cas. Gwnawn hyn nid er mwyn magu euogrwydd ac anobaith, ond i estyn cyfle i Grist i ddatod llinynnau trugaredd ein calon.

F'Arglwydd Iesu Grist, fab Duw, Waredwr, bydd drugarog wrthyf. Amen.

SALM

Salm 104

Mae Salm 104 yn faes priodol i fyfyrio ynddo adeg y cynhaeaf. Mynega mewn iaith fendigedig ryfedd a rhyfeddol ofal Duw am ei niferus weithredoedd. Mynnai’r Salmydd nad oes terfyn ar gynhaliaeth Duw. Ond, mae’r Salmydd yn fwy optimistaidd na ni hwyrach. Dywed ef:

Gosodaist y ddaear ar ei sylfaeni, fel na fydd yn symud byth bythoedd (104:5).

Gwyddom erbyn hyn y gall pobl, yn ein dihidrwydd ffôl, symud sylfeini'r ddaear a pheryglu’r cyfan. Gallwn greu anhrefn lle bu Duw'n trefnu trefn. Rhybuddir ni o ddydd i ddydd am annoethineb ein ffordd o fyw a bod. Ni yw’r stiwardiaid a roes Duw i ofalu am y ddaear ond fe allwn ei throi yn belen o lwch. Gellid gwneud hynny, ond fe ellid hefyd dewis byw yn gallach - gellid cydweithio â’n cymdogion mewn gwledydd eraill; gellid rhannu, gofalu, cynnal a chadw - gellid gwneud hyn oll o ddysgu a sylweddoli mai un byd yw hwn ac mai eiddo ein Harglwydd yw.

　Fy enaid bendithia’r Arglwydd.
Bydded gogoniant yr Arglwydd dros byth; dychwelwn i lwybrau’r Arglwydd. Amen

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Bore Sul, Oedfa i’r Teulu a Chymundeb am 10:30. Parhawn i ystyried Ffrwythau’r Ysbryd gan ganolbwyntio’r mis hwn ar lawenydd byrlymog pobl ffydd.

Wrth y bwrdd cawn eto gyfle i gydymdeimlo â’r galarus yn ein plith, a chofio’r aelodau hynny sy’n methu a bod gyda ni, gan bellter ffordd, cystudd neu henaint.

Er nad yw plant yn cymuno yn eglwys Minny Street, mae’n fwriad gennym fod y plant a’r plantos yn dysgu beth yw arwyddocâd y ddefod hon. I wneud hynny, rhaid iddynt ddeall beth sydd yn digwydd, ac o’r herwydd symleiddiwyd yr eirfa ac addaswyd y delweddau’r mymryn lleiaf i gynnwys, addysgu a pharatoi’r ifanc yn ein plith.

Cofiwch fore Sul! Hanner Marathon Caerdydd!

http://www.cardiffhalfmarathon.co.uk/residents-spectators/road-closures/

Bydd yr heolydd i gyd ar agor ar gyfer yr Oedfa Hwyrol.

Byddwn fel eglwys yn gyfrifol am baratoi a gweini te i’r digartref yn y Tabernacl prynhawn Sul am 14:30.

Yn yr Oedfa Hwyrol (18:00) testun sylw ein Gweinidog fydd Barnabas: dyma ddyn da, yn llawn o’r Ysbryd Glân ac o ffydd (Actau 11:24 BCN). Gwelodd Barnabas fod gras Duw yn amlwg yn yr eglwys yn Antiochia - y gynulleidfa gyntaf i ymagor i groesawu Iddewon a Chenedl-ddynion fel ei gilydd. Dyma’r bobl a enillodd y llysenw ‘Cristnogion’, sef dilynwyr Crist - yr enw sy’n parhau o hyd ar aelodau’r Eglwys ledled byd. A haeddodd yr Eglwys yr enw drwy’r canrifoedd sydd gwestiwn arall. Beth am heddiw?

‘Roedd ysbryd Crist y tu ôl i barodrwydd aelodau’r Eglwys yn Antiochia i anfon cymorth i’r brodyr a chwiorydd yn Jwdea - y rhai a fu’n eu beirniadu fwyaf - pan oedd newyn yn y wlad. A’i anfon trwy law'r partneriaid newydd, Paul a Barnabas. Cofiwn hefyd i Barnabas amddiffyn Paul pan oedd rhai o’r brodyr yn Jerwsalem yn amau dilysrwydd ei dröedigaeth.

Gan ddechrau gydag adnod y testun: Yr oedd Joseff, a gyfnewid Barnabas, gan yr apostolion, (sef, o’i gyfieithu, Mab Anogaeth), Lefiad, Cypriad o enedigaeth ... (Actau 4:36 BCN) bydd pregeth ein Gweinidog yn cyffwrdd â HAELIONI Barnabas (‘Roedd Barnabas berchen darn o dir, a gwerthodd ef, a daeth â’r arian a’i roi wrth draed yr apostolion (Actau 4:37 BCN); MENTER Barnabas (Yr oedd yn yr eglwys oedd yn Antiochia broffwydi ac athrawon - Barnabas a Simeon, a Lwcius a Manaen, a Saul (Actau 13:1) a Wedi hwylio o Paffos, daeth Paul a’i gymdeithion i Peta yn Pamffylia (Actau 13:13 BCN). Yn olaf, MADDEUANT Barnabas. Yr oedd Barnabas yn dymuno cymryd Ioan, a elwid Marc, gyda hwy; ond yr oedd Paul yn barnu na ddylent gymryd yn gydymaith un oedd wedi cefnu arnynt yn Pamffylia, a heb gydweithio â hwy (Actau 15: 37,38 BCN). Er mai da yw edmygu parodrwydd Barnabas i faddau, mentro a rhannu - dylem geisio hefyd efelychu’r rhinweddau hyn yn ein hymwneud â phobl, bro a byd.

Bydd ein Diaconiaid yn cwrdd nos Lun. Gofynnwn am arweiniad Duw wrth edrych a threfnu i’r dyfodol. Derbynnir adroddiad o weithgarwch y cylch Adeiladau, Cyfathrebu, Dinasyddiaeth ac Ymweld.

Ar ddechrau tymor newydd Cymdeithas Ddiwylliannol Eglwys Minny Street, llongyfarchwn y Swyddogion a’r Pwyllgor ar baratoi rhaglen mor ddiddorol, a llawn amrywiaeth. Ein man cychwyn (4/10; 19:30 yn y Festri) fydd noson yng nghwmni Delwyn Siôn, Caerdydd: ‘Ond Doedden Nhw’n Ddyddie Da’.

Koinônia amser cinio dydd Mercher (5/10): Mae ‘na fwy i bryd o fwyd o gwmpas bwrdd na bodloni’r archwaeth am fwyd. Mae’n gyfle i rannu syniadau, i drafod, i gymdeithasu a dod i nabod ein gilydd yn well. Dyna sy’n digwydd yn y Koinônia misol.

Babimini bore Gwener (7/10; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin.

Cynhelir Bore Coffi Cymdeithas y Beibl, fore Sadwrn 8/10; 10:30-12:00) yn Eglwys Bresbyteraidd Park End, Heol Llandenis, Cyncoed.

HANNER MARATHON CAERDYDD

Cofiwch bore Sul! Hanner Marathon Caerdydd!
www.cardiffhalfmarathon.co.uk/residents-spectators/road-closures/
 

Bydd yr heolydd i gyd ar agor ar gyfer yr Oedfa Hwyrol.

HYDREF NEU WANWYN, 'NID WYF FI, YR ARGLWYDD, YN NEWID'.

'Munud i Feddwl' wythnosol ein Gweinidog

Myfyrdodau Grawys gan Offeiriad yn Christchurch, Seland Newydd.

Wrth ddarllen sylweddolais …

Sylweddolais na fu i mi erioed sylweddoli fod y Grawys a’r Pasg, yn Seland Newydd, yn cyd-ddigwydd â thymor yr Hydref. Yma, yn hemisffer y Gogledd, tymor y Gwanwyn yw cefnlen y Grawys a’r Pasg. Gwëwyd gennym felly, rhwydwaith o gysylltiadau, delweddau a throsiadau sydd yn anhepgor i bob ymgais gennym i fynegi neges fawr y Pasg: wedi oerni a llonyddwch y Gaeaf, daw’r Gwanwyn a’i fywyd newydd i lonni’r greadigaeth. Mae’r blagur yn y coed yn ernes fod tyfiant a ffrwyth i ddilyn maes o law.

Wrth ddarllen y myfyrdodau hyn, sylweddolais mai anodd buasai cadw’r Grawys, a dathlu Pasg yn erbyn cefnlen tymor yr Hydref: tymor cynhaeaf a diolchgarwch; tymor ailgychwyn ysgol a choleg, tymor lliwiau euraid y coed a’r perthi, tymor diosg y dail a byrhau golau dydd - tymor ... caea’r dydd ei lygad/cysglyd yn gynt a chynt.

Os tymor tyfu ydy’r Gwanwyn, yna tymor yr heneiddio ydy’r Hydref. Os mai egni a bwrlwm sy’n hawlio Ebrill a Mai, arafwch a phwyll piau Medi a Hydref. Os yw’r Gwanwyn yn fyrbwyll wyllt mae’r Hydref yn araf ddoeth.

Wedi darllen y myfyrdodau hyn, sylweddolais mor wir yw geiriau mawr Malachi broffwyd: ... nid wyf fi, yr ARGLWYDD, yn newid ... (Malachi 3:6 BCN). Er mor annwyl gennym y cysylltiad naturiol hwnnw rhwng y Pasg a’r Gwanwyn, buddiol a da yw cofio fod neges y Pasg llawn mor fyw, ac amlwg yn nhymor yr Hydref: tymor y cysgodion mwyn, a’r golau brith. Amlygir Bywyd y Crist byw, nid dim ond trwy gyfrwng ffresni’r blagur yn glasu perth a llwyn, y mynd a’r dod o dan y bondo, a’r ddraenen ddu ar ei newydd wedd. Gwelir y Bywyd hwn hefyd yn y cysgodion tywyll, tawel; y dydd yn fyrrach na’r nos, a blas y gaeaf ar yr awel. Mae’r Bywyd hwn yn amlwg ym mhob tymor, gan nad bywyd tymhorol mohono - y bywyd sydd fywyd yn wir ydyw.

Wrth droi i wynebu’r Hydref, a pharatoi i’r Gaeaf, cofiwn, ac atgoffwn ein gilydd o’r gwirionedd mawr a fynegwyd mor gymen gan Thomas Chisholm (1866-1960):

Summer and winter, and seedtime and harvest,

Sun moon and stars in their courses above

join with all nature in manifold witness

to Thy great faithfulness, mercy and love.

Mae’r pennill yn adlais o Lyfr Galarnad - er mor brudd yr enw, llyfr llawn hyder ydyw - hyder hyderus a sawl a wŷr nad yw’r ARGLWYDD, yn newid ... (Malachi 3:6 BCN) ... ni phalla ei dosturiaethau. Y maent yn newydd bob bore ... (Galarnad 3:23)

(OLlE)

CYTGAN

Fy nghariad, dywed wrthyf,

ymhle’r wyt yn bugeilio’r praidd

ac yn gwneud iddynt orffwys ganol dydd.

Pam y byddaf fel un yn crwydro

wrth ymyl praidd dy gyfeillion?

(Caniad Solomon 1:7 BCNad)

Pam y byddaf fel un yn crwydro …

… canys paham y byddaf megis un yn troi heibio sydd gan William Morgan.

Mae’r gariadferch yn cyfarch ei chariad i wybod ple mae ef a’i braidd yn treulio eu hawr o seibiant ganol dydd. ‘Roedd siesta o’r fath yn beth cyffredin: Aeth Rechab a Baana, meibion Rimmon o Beeroth, i dŷ Isboseth yng ngwres y dydd, tra oedd ef yn gorffwys ganol dydd. (2 Samuel 4:5 BCNad. Dynion drwg oedd Rechab a Baana! Os ydych am wybod rhagor, darllenwch hanes llofruddio Isboseth yng ngweddill pennod 4 o 2 Samuel!).

Mae’r gariadferch yn crwydro; chwilio am ei chariad. Gair (a phrofiad) cyffredin i’r Cristion yw crwydro. Gan William Williams (1717-91) cawn weld a deall fod gwahaniaeth sylweddol a sylfaenol rhwng crwydryn a phererin.

Pererin wyf mewn anial dir,

yn crwydro yma a thraw …

Nid oes nod gan grwydryn, ond mae’r pererin yn sicr ohono. Er gwybod am y nod, rhaid i bob perchen ffydd ofyn am arweiniad parhaus:

Arglwydd, arwain trwy’r anialwch

fi, bererin, gwael ei wedd. (W.W)

Benthycwn brofiad J.H. Newman (1801-90) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

… oleuni mwyn y nef,

O! arwain fi;

mae’n dywyll iawn, a minnau ‘mhell o dref.

O! arwain fi;

O! cadw ‘nhraed, ni cheisiaf weled mwy

i ben y daith: un cam a bodlon wy’.

(OLlE)

GAIR AM AIR

Perthyn i bob iaith geiriau na ellid yn llwyr a llawn eu cyfieithu i iaith arall. Yn y Gymraeg mae gennym ‘Hiraeth’. Mae’r gyfres hon o fyfyrdodau yn ymdrin â nifer o’r geiriau rheini. Daw testun ein sylw heddiw o’r Rwseg: Pochemuchka. Golyga’n fras person sydd â thueddiad i ofyn llawer gormod o gwestiynau, ond nad sydd o reidrwydd mor barod i wrando’r atebion na derbyn ateb.

Nid yw Malachi ymhlith yr amlycaf o’r proffwydi. Mae gwaith a neges y proffwyd arbennig hwn yn ddiarth i’r mwyafrif. Proffwydoliaeth fer iawn ydyw - tair tudalen yn unig - 52 o adnodau; proffwydoliaeth yn drwch o gwestiynau!

Mae'r broffwydoliaeth yn dechrau’n hyderus: ’Rwy'n eich caru, medd yr Arglwydd (1:2). Geiriau hyfryd, ond ‘roedd bywyd yn galed, a phobl Malachi’n cael y fath ddatganiad o gariad dwyfol yn anodd derbyn. ‘Does dim syndod felly fod y bobl yn taflu ‘n ôl at Dduw y cwestiwn pigog: Ym mha ffordd yr wyt yn ein caru? 'Roedd popeth cyfarwydd yn chwalu'n deilchion o'u cwmpas - bywyd i gyd ar ben i waered - ac mae’r bobl yn mynnu cael gofyn: Ple mae Duw Cyfiawnder? (2:17). Mae Malachi broffwyd yn clywed cwestiynau ei bobl, cwestiynau miniog, ymosodol:

Sut bu inni ddirmygu dy enw? (1:6)

Sut yr ydym wedi dy flino O! Dduw? (2:17)

Sut yr ydym yn dy dwyllo O! Dduw? (3:8)

Ofer yw gwasanaethu Duw. Pa ennill sydd inni o gadw ei ddeddfau? (3:14)

Ond, ac yn yr ‘ond’ hwn fe ddown at athrylith Malachi: Pochemuchka. Gormod o gwestiynau a chwestiynu, heb fawr o awydd i wrando’r atebion a derbyn yr ateb. Deallodd Malachi mai’r lle gorau oll i guddio rhag Duw, yw cuddio ymhlith ein cwestiynau amdano. Try Malachi felly yn enau i gwestiynau Duw. Ym mhroffwydoliaeth Malachi down wyneb yn wyneb â'r Duw sydd yn holi, a chroesholi ei bobl:

Pan ddowch i offrymu anifeiliaid dall, cloff neu glaf yn aberth imi a'i da a derbyniol gennyf yw hynny? (1:8)

Y mae mab yn anrhydeddu ei dad, a gwas ei feistr. Os wyf fi'n dad, ple mae f'anrhydedd? Os wyf yn feistr, ple mae fy mharch? (1:6)

Onid un Duw a thad sydd gennych, pam felly yr ydych yn dwyllodrus tuag at eich gilydd? (2:10)

Dyma bwysigrwydd Malachi - mae’r proffwyd hwn yn herio pob Pochemuchka. Oes, mae gennym ein cwestiynau i Dduw, ond, mae ganddo yntau ei gwestiynau i ni. Mynnwch gyfle i ddarllen y broffwydoliaeth hon. Dyma Air Duw, yn holi enaid pob un ohonom. Gair Duw yn holi am natur, diben a chyfeiriad bywyd - fy mywyd i, ein bywyd ni.

F'Arglwydd Iesu Grist, fab Duw, Waredwr, bydd drugarog wrthyf. Amen.