PITSA A SEICLO NODDEDIG

Wedi dod ynghyd, o'r ieuengaf i'r hynaf; i ffwrdd â ni gan hamddenol gerdded, loncian, seiclo, sgwtro ... ac un - onid oes wastad un? (Mab y Gweinidog ydoedd!) - yn hamddenol ddigon ar ei sgwter trydanol! Yng nghanol prysurdeb cyfnos ar gaeau Pontcanna, cafwyd hwyl yng nghwmni'n gilydd. Wedi dychwelyd, â Cafe Castan bellach yn llawn o bobl eglwys Minny Street, rhannwyd pitsa ymhlith y plant a'r bobl ifanc, gyda'r addewid o beth bynnag oedd yn weddill i'r oedolion! Wedi'r pitsa, allan eto a gosod y Gweinidog yn y gôl. Er mawr syndod i rai, nid oedd hanner cynddrwg ar ddisgwyl fel gôl geidwad! Diolch i bawb a fu ynglŷn â'r trefnu, a'r cyfan oll er budd ein helusen eleni: Pedal Power. www.cardiffpedalpower.org

'BATTLE AT MAMETZ WOOD' - CHRISTOPHER WILLIAMS (1873-1934)

Ar y 7fed o Orffennaf 1916 dechreuodd brwydr gyntaf Coedwig Mametz ar y Somme. Erbyn y 12fed, lladdwyd ac anafwyd tua 4,000 o’r 38fed Llu (Cymreig). Gelwir y lle’n ‘Dyffryn y Cymry’ gan y Ffrancwyr lleol o hyd. Heddiw, gwelir y Ddraig Goch yn cyhwfan dros y lle bu cymaint o dywallt gwaed a gwastraff bywyd. Ymhlith y milwyr a brofodd o’r erchylltra oedd nifer o feirdd rhyfel allweddol Cymru a Lloegr, yn cynnwys Robert Graves (1895-1985); David Jones (1895-1974), Siegfired Sassoon (1886-1967) a Llewellyn Wyn Griffith (1890-1977).

Fe beintiwyd darlun o’r lladdfa – portread o gyflafan – gan Christopher Williams (1873-1934), darlun a welir yn yr Oriel Genedlaethol yng Nghaerdydd. Dyma felly Battle at Mametz Wood (1918):

Mae’r gweld a’r clywed yn aml iawn mewn perffaith gynghanedd, felly wrth syllu i ddyfnder gwewyr portread Christopher Williams o wir erchylltra rhyfela, gwrandawn apêl Wil Ifan (1883-1968):

Yr unfed awr ar ddeg 

Na ato Duw i neb farddoni

Ing y pedair blynedd hir,

A rhoi mentyll eu rhamantau

Dros ysgwyddau’r ffiaidd wir;

Os am gofio, cofiwn gofio’r

Cyfan oll yn llaid a gwaed,

A phob hawddgarwch ac anwyldeb

Wedi’u mathru’n faw dan draed.

Yr unig beth all gofio’r marw

Yw dagrau hallt ar ruddiau’r byw,

A churo dwyfron edifeiriol

A gweiddi am drugaredd Duw:

Os ceir ymbil yn lle ymffrost

A phader yn lle llw a rheg,

Pwy a ŵyr

Na all Ef ein hachub eto

Ar yr unfed awr ar ddeg?

Y Winllan Las (1936)

(OLlE)

YMCHWILIAD CHILCOT

Un o nodweddion ein cyfnod yw ymchwiliadau cyhoeddus. Cyhoeddir heddiw adroddiad hir-ddisgwyliedig ymchwiliad Chilcot i ran gwledydd Prydain yn rhyfel Irac. Gwyddom am ymchwiliad Butler - ynghylch cywirdeb y gudd-wybodaeth oedd yn honni bod arfau niwclear ac ati yn Irac. Cofir am ymchwiliad Hutton ynghylch marwolaeth Doctor David Kelly. Gwyddom hefyd am yr ymchwiliadau a fu oherwydd Harold Shipman, Stephen Lawrence, Victoria Climbie, Bloody Sunday, Rosmary Nelson, Robert Hamill, Billy Wright, Patrick Finucane, Baha Mousa, Shirley McKie. Mae’n anodd cadw fyny gyda’r holl ymchwiliadau hyn; a rywsut, mae’n anodd peidio meddwl y daw ymchwiliad ynghylch yr ymchwiliadau.

Diben pob ymchwiliad yw darganfod beth ddigwyddodd; darganfod y gwirionedd. Y bwriad yw ateb cwestiynau pwysig a difrifol. Gallwn ymfalchïo yn y chwilio am wirionedd a'r twrio am gyfiawnder, ond a ydym yn dysgu rhywbeth o gwbl o’r ymchwiliadau hyn? Mae’r cwestiynau sydd yn cael eu holi yn wirioneddol bwysig … ond efallai fod cael ein gweld yn holi’r cwestiynau wedi mynd yn bwysicach na chanfod yr atebion sydd angen arnom.

Ar ddechrau llyfr Genesis, gwelwn fod pawb wedi eu creu ar lun a delw Duw. Yr her i fi a chi yw darganfod delw Duw ynom ein hunain ac eraill. Dylid ymroi i chwilio am lun a delw Duw ynom ein hunain a phobl eraill.

Er mwyn cynorthwyo mudiadau a sefydliadau i newid a datblygu, mae arbenigwyr yn defnyddio dull arbennig o ymchwilio, sef AI, sef Appreciative Inquiry. Diben Appreciative Inquiry yw hybu rhinwedd, yn ogystal ag amlygu gwendid.

Dyma ffordd wahanol o ymchwilio. Gellid ei fabwysiadu gennym fel eglwysi, ac fel unigolion. Y cwestiwn sylfaenol yw hyn: Beth sydd dda, effeithiol a bendithlawn yn ein perthynas â ni'n hunain, ein perthynas ag eraill a'n perthynas â Duw?

Mae pawb yn hoffi cael eu canmol. Mae canmol yn tynnu’r gorau allan ohonom. Mae canmoliaeth hefyd yn creu gofod i bobl cael ymdrin yn gall ynghylch y pethau nad sydd mor fendithiol, effeithiol a da.

Meddyliwch am y bobl sydd yn rhannu eich bywyd: y plant, eich cymar, y teulu, cyfeillion, cymdogion, cyfoedion, cydweithwyr. Onid, haws yw gweld bai ynddynt na chanmol yr hyn sydd dda?

Wrth werthfawrogi pobl, ‘rydym hefyd yn chwilio am Dduw ar waith. Cawn weld, felly Duw ar waith yn a thrwy ein bywyd ni; bywyd y bobl sydd yn rhan o wead ein byw; a bywyd y gymdeithas ehangach o’n cwmpas.

Yn ei lythyr at yr Effesiaid mae Paul yn annog yr eglwys yno i gymhwyso’r saint i waith y weinidogaeth, i adeiladu corff Crist (Effesiaid 4:12). Mae gwerthfawrogi’r hyn sydd dda ynom, ac o’n cwmpas, yn ffordd wych o adeiladu corff Crist gan fod yr hyn sydd yn wan, aneffeithiol, niweidiol a drwg, yn cael ei amlygu - ni ddylid cuddio gwendidau na chelu trafferthion. Ond, mae’r hyn sydd dda, llesol, creadigol a chynhaliol yn cael ei osod mewn print bras, trwm a lliwgar.

Tybed, felly os gallwn gynnal ymchwiliad tawel ohonom ein hunain heddiw? A hynny trwy gyfrwng ystyriaeth addolgar o’r adnodau a thestunau gweddi isod.

Wrth ddarllen yr adnodau isod, ystyriwch gysgod amddiffynnol Duw drosoch, a gollyngwch eich hun i’w ofal ...

ARGLWYDD, yr wyt wedi fy chwilio a’m hadnabod ...

Chwilia fi O! Dduw, iti adnabod fy nghalon; profa fi, iti ddeall fy meddyliau. Edrych a wyf ar ffordd a fydd yn loes i mi, ac arwain fi yn y ffordd dragwyddol.

(Salm 139:1a, 23-24 BCN)

Dduw grasol, molwn di,

am dy gariad tuag atom,

am dy waith drosom

ac am dy nerth ynom.

• Gofynnwn am gael derbyn cyfoeth cariad y Tad ac i estyn y cariad hwnnw i eraill.
• Pura’n meddyliau o bopeth amhur a chyfeiliornus a ffurfia ynddynt dy feddwl sanctaidd di.
• Cod ein hewyllys o afael pob cymhelliad hunanol a hyffordda ni i ufuddhau i ofynion dy deyrnas.
• Rhyddha ein doniau o bob amcan annheilwng a pherffeithia hwy yn dy wasanaeth di.
• Achub ein heneidiau o’u caethiwed i bechod a glanha a sancteiddia hwy trwy rin dy gariad.
• Ffurfia ni’n gyfan gwbl ar batrwm dy berson a gad i’th fywyd di lenwi a ffurfio’n bywyd ni.

Amen.

(OLlE)

Y GWASANAETH IECHYD CENEDLAETHOL

Illness is neither an indulgence for which people have to pay, nor an offence

for which they should be penalized but a misfortune, the cost of which should be

shared by the community.

Aneurin Bevan (1897-1960)

Heddiw yn 1948, 'ganwyd' y Gwasanaeth Iechyd Cenedlaethol.

Gwyddom, Arglwydd, mai dy fwriad di yw i bob un ohonom fwynhau iechyd yn ei gyfanrwydd. Felly, yn llawn ffydd a hyder gweddïwn ar ran y rhai sy'n gweithio er iachâd a lles y gymuned.

Gweddïwn ar ran meddygon teulu sy'n dwyn cysur a chyngor i ni; am eu gwybodaeth a'u sgiliau a ddefnyddir yn anhunanol er ein lles.

Gweddïwn ar ran y rhai sy'n gweithio mewn ysbytai: meddygon o dan hyfforddiant, ymgynghorwyr, llawfeddygon, nyrsys a staff technegol.

Gweddïwn ar ran y rhai sy'n gweithio yn y cefndir: gwyddonwyr sy'n ymdrechu i goncro afiechydon, gweithwyr yn y labordai, a'r rhai sy'n cynhyrchu ac yn dosbarthu cyffuriau angenrheidiol.

Gweddïwn dros bobl ifanc sydd dan hyfforddiant i fod yn feddygon a nyrsys, gan ofyn i ti eu cynysgaeddu â doethineb, medr a chydymdeimlad a'u harwain i ddefnyddio'u doniau yn dy wasanaeth, ac er iechyd a lles eu cyd-ddynion.

Gweddïwn dros y rhannau hynny o'r byd lle mae gwasanaeth meddygol yn brin. Symbyla ni i fod yn ofalus o'r gwasanaeth sydd gennym, ac yn hael ein hymateb i angen y rheini sydd heb y cyfleusterau a gymerwn ni yn ganiataol. Amen.

Addasiad o weddi gan Donald Hilton (552; Gweithwyr Meddygol) allan o 'Amser i Dduw. Trysorfa o weddïau hen a newydd', gol. Elfed ap Nefydd Roberts;  Cymdeithas Lyfrau Ceredigion Gyf 2004.

PIMS - COLEG IWERYDD, 2016

2013 ...

Yn 2013, am y 9fed flwyddyn o’r bron aeth PIMS i Goleg Iwerydd, San Dunwyd am benwythnos o hwyl a myfyrdod.

9 ymweliad ...

9 penwythnos yn drwm o antur a menter.

9 penwythnos yn drwch o hwyl a chwerthin.

Onid oes yn rhywbeth yn lletchwith am y rhif 9?
Onid gwell yw 10?

Mae 10 yn gyflawn; twt ydyw.

Bu cryn bwysau ar ein Gweinidog i drefnu ymweliad arall â’r Coleg. Wedi 3 mlynedd o gyson bwyso, cafodd PIMS ei dymuniad! Eleni, 2016, am y 10fed tro, aeth PIMS i Goleg Iwerydd, San Dunwyd am benwythnos o hwyl a myfyrdod.

PIMS Coleg Iwerydd 2016 - diolch enfawr i Geraint am bob cymorth a chefnogaeth

Coleg chweched dosbarth i fyfyrwyr ar draws y byd i gyd yw Coleg yr Iwerydd. Saif ar lan y môr yn San Dunwyd a lle hudol Hogwartaidd ydyw! Mae’r adran efrydiau allanol yn cynnig lle i oddeutu 20 aros yno am benwythnos, a chymryd rhan mewn amrywiol weithgareddau.

Codi tŵr!

Braf oedd cael cwmni 15 o bobl ifanc yn y Coleg eleni, yn amrywio mewn oed o flwyddyn 7 i flwyddyn 12 (wnawn ni ddim crybwyll oed Owain, Lona, Geraint a Dyfrig!). Cawsom hwyl i’w rhyfeddu, yn canŵio, nofio, dringo’r wal ddringo, ac eto fyth dringo'r cwrs rhaffau uchel. ‘Roedd yr Initiative Exercises yn dreth ar feddwl a chorff. Dysgwyd sut i saethu bwa saeth hefyd! Enillydd y gêm Pringle eleni oedd Tomos, ond ... ‘roedd Elin o fewn trwch blewyn brithyll o ennill, a hithau heb gystadlu o’r blaen.

Initiative Exercises a Chanŵio

Saethyddiaeth ... Ar y chwith bullseye mab y Gweinidog! Ar y dde bullseye y Gweinidog!

Yn ogystal cafwyd amser i sgwrsio dros baned a phryd o fwyd, wrth olchi llestri a cherdded gerddi’r Coleg. Ni ddylid anghofio’r Epilog nos Wener a nos Sadwrn. Y bobl ifanc sydd yn trefnu’r addoliad hwn ymhlith ei gilydd: darlleniadau, gweddïau a chanu.

‘Rydym, fel eglwys yn falch iawn o’n pobl ifanc. Mae hwyl eu cwmni, ac asbri eu ffydd yn donic enaid!

2017?

Onid oes yn rhywbeth yn lletchwith am y rhif 10?
Onid gwell yw 11?

Cyn ymadael, ffurfiwyd pwyllgor brys bore Sul, a phenodi Shani’n lladmerydd: un neges oedd ganddi i’w thad: 'Rhaid dod eto! Rhaid i PIMS gael dychwelyd i Goleg Iwerydd yn 2017'.

Cawn weld ...

TIBERIAS

Ar ôl hyn, amlygodd Iesu ei hun unwaith eto i’w ddisgyblion, ar lan Môr Tiberias ...‘Dewch,’ meddai Iesu wrthynt, cymerwch frecwast.’... a chymerodd y bara a’i roi iddynt, a’r pysgod yr un modd. (Ioan 21:1,12,13)

Llun: Itay Bav-Lev

‘Tiberias’ ...

Ie, bychan y cwmni ond mawr y fendith â’r pedwar ohonom yn dechrau’r dydd mewn gweddi, myfyrdod a defosiwn.

Ers dechrau ym mis Medi 2015, buom o fis i fis yn dawel ystyried gweddïau’r Beibl. Yn y ‘Tiberias’ cyntaf (14/9) gweddi Abraham (Genesis 18:23-33) oedd testun ein sylw; gweddi Hanna (1 Samuel 1:9-18, 24-28) yn yr ail gyfarfod (12/10); gweddi Solomon (1 Brenhinoedd 3:3-15; 16/11). Ym mis Rhagfyr, echel ein myfyrdod oedd gweddi Heseceia (2 Brenhinoedd 19:8-19). Ym mis Ionawr (4/1) gweddi Jona (Jona 2), a gweddi Jeremeia (17:14-18) fu gwrthrych ein myfyrdod ym mis Chwefror (1/2). Proffwydi Baal a phroffwyd yr ARGLWYDD yn gweddïo oedd testun ein sylw ym mis Mawrth (14/3). Samson a Steffan yn gweddïo (Barnwyr 16:25-30 ac Actau 7:54-60) oedd testun ein sylw ym mis Ebrill (11/4). Ym mis Mai (9/5) ystyriwyd Gweddi’r Gwas Ffyddlon (Genesis 24:12-27). Heddiw, testun ein sylw ym mis Mehefin oedd Y Credinwyr yn Gweddïo am Hyder (Actau 4:23-31). Penllanw’r gyfres oedd llef plant Duw: ‘Abba! Dad!’ (Rhufeiniaid 8:15 BCN).

Nid dod â’r wybodaeth gyntaf am Dduw a wnaeth Iesu. Drwy’r proffwydi a’r Gyfraith ‘roedd gan bobl Dduw wybodaeth ddilys am Dduw, ond gwybodaeth anghyflawn ydoedd. Daeth Iesu i ddatguddio’n llawn y Duw a adnabuwyd mewn rhan. Peidiwch â thybio i mi ddod i ddileu’r Gyfraith na’r proffwydi; ni ddeuthum i ddileu ond i gyflawni (Mathew 5:17 BCN).

Tadolaeth Duw yw ffocws llachar y datguddiad a ddug Iesu i’r byd a’n bywyd, ac yn y goleuni hwn gweddnewidiwyd gwybodaeth a phrofiad pobl Dduw. ‘Roedd y proffwydi a’r Gyfraith wedi meithrin yr argyhoeddiad mai Un Duw sydd a’i Enw’n Sanctaidd ac Ef yw’r Creawdwr. Hefyd Duw byw, personol ydyw, ac nid grym mecanyddol, pell, oer. Gwelodd y proffwydi fod un elfen arall yng nghymeriad Duw, sef ei fod yn dyheu am ei bobl megis Tad am ie blant. Ond, un elfen ochr yn ochr ag elfennau eraill oedd tadolaeth Duw iddynt.

I Iesu, Tadolaeth Duw oedd y gwirionedd canolog a llywodraethol. Mae Duw’n Frenin - ond llywodraetha fel Tad. Mae Duw’n Farnwr - ond barna fel Tad. Mae Duw’n Greawdwr - ond creu teulu yw ei fwriad.

Tad - teulu - aelwyd - dyna echel y bywyd Cristnogol. Nid dangos y Tad, a hynny’n unig a wna Iesu, and agor ffordd inni ddod at ein Duw Dad - i chithau fod lle’r wyf fi (Ioan 14:3 BCN) - plant i Dduw.

Buddiol a da bu ‘Tiberias’. Diolch am y gyfres.

NEWYDDION Y SUL

Canŵio; dringo; saethyddiaeth initiative exercises, nofio; y gêm ‘Pringles’ flynyddol; dyddiau hir o fwrlwm; nosweithiau hir o siarad a thrafod, ac ym mherfedd nos ... ceisio rhoi taw ar y trafod a siarad! O hyn oll daeth ein Gweinidog i’r Oedfa Hwyrol - ‘roedd golwg gwell na’r disgwyl arno! Diolch i bawb am wneud y penwythnos arbennig hwn yng Ngholeg Iwerydd yn bosibl. Bu ein ffrwd Twitter yn drwm o sôn am y penwythnos, a darperir cofnod o’r hwyl a gafwyd ar y wefan hon yfory. ‘Rydym, fel eglwys yn falch iawn o'n pobl ifanc. Mae hwyl eu cwmni, ac asbri eu ffydd yn donic enaid!

PIMS yng Ngholeg Iwerydd

Cawsom Oedfa dawel heno, gydag Owain yn ein harwain, trwy gyfrwng cwestiwn Pedr: ... beth gan hynny a fydd i ni?  (Mathew 19:27 WM) i ystyried yr angen i adnewyddu ein mawrhad o Dduw: Rhannwn gydag eraill, a heb gywilydd, yr hyn oll o Dduw a welwn yng Nghrist ag eraill. Adnewyddwn ein cymdeithas yn Nuw: lledodd Duw ei gariad yn eang, lledwn ninnau yn yr un modd ein cariad mor eang ag y medrwn. Camp y gymuned ffydd yn lleol yw gweithio a chydweithio i ystwytho'r gair bach dwy lythyren ‘ni’ nes ei wneud cyfled â’r byd! Yn olaf, adnewyddwn ein hymateb i Dduw. Rhaid edrych ar y byd â llygaid Crist, gan weld Duw ar waith yn ein byd, a chydnabod ein gilydd fel brodyr a chwiorydd. Pwy a wad fod angen ein hadnewyddu yn y pethau hyn i gyd? Mae adnewyddiad cymuned, cenedl a byd yn ddibynnol arnom ni mewn cymunedau ffydd leol yn adnewyddu ein hymateb i Dduw, ein cymdeithas yn Nuw a’n mawrhad o Dduw.

Ond beth am yr Oedfa Foreol? Â’n Gweinidog yn pregethu yn oedfa gychwynnol Cyfarfodydd Blynyddol Undeb Bedyddwyr Cymru yn Nhonyfelin, Caerffili bore heddiw, ein braint - mawr ein diolch iddo am gamu mor barod i’r adwy - oedd derbyn o arweiniad y Parchedig Eirian Rees (Efail Isaf). Neges brofoclyd ddigon oedd ganddo. Cydnabyddai Eirian y ddau beth hyn: nid partïwr mawr mohono, a hefyd nid hawdd ganddo oedd dangos ei deimladau'n gyhoeddus. Mae’r Testament Newydd yn awgrymu fod Iesu yn dipyn o party goer ac yn barod ddigon i amlygu ei deimladau. Onid 'Annibynnwr' oedd Ioan Fedyddiwr? Parchus; yn dawel ei ymarweddiad gan gadw at y rheolau. I’r gwrthwyneb ‘roedd Iesu yn gymeriad o wir a dwfn cydymdeimlad; personoliaeth gref, anghonfensiynol ydoedd. O dderbyn hynny, beth felly yw litmus test ein ffydd? Dilyn rheolau? Neu greu awyrgylch? Oni ddylai ein crefydda lledu gorwelion, nid crebachu meddwl? Mynnodd Eirian fod gwir grefydd yn ymagor i’r byd. Crefydd wyrgam yw honno sydd yn ceisio ymgilio rhag anghenion byd a gofyn pobl. Da a buddiol felly, oedd dewis yr organydd o hyfryd eiriau W Rhys Nicholas (1914-96) i gloi’r Oedfa:

Agor di ein llygaid, Arglwydd,

i weld angen mawr y byd,

gweld y gofyn sy’n ein hymyl,

gweld y dioddef draw o hyd:

maddau inni bob dallineb

sydd yn rhwystro grym dy ras,

a’r anghofrwydd sy’n ein llethu

wrth fwynhau ein bywyd bras.

(C.Ff. 841)

Alys fu arwain y Defosiwn heddiw, a mawr ein diolch iddi. Wedi darllen hanes porthi’r 5000 o Feibl y Plant, arweiniwyd ni mewn pwt o weddi eithriadol fawr yn diolch i Dduw fod gennym ni gymaint o bopeth; cyn gofyn iddo am gymorth i rannu'r 'popeth' hwnnw'n llawer mwy teg.

Arwyr oedd thema neges Eirian i’r plant. Gofynnodd iddynt pwy oedd arwyr Cymru ar hyn o bryd. Mewn fawr o dro daeth yr ateb amlwg a naturiol: Tîm pêl-droed Cymru a Gareth Bale! Er mor wych eu llwyddiant - a boed iddo barhau! - yw gwir arwyr yw’r rheini sydd yn dawel dawel yn gweithio’n ddygn a dyfal i ledaenu cariad, ffydd a gobaith.

Bu nifer o’n haelodau, gyda’n brodyr a chwiorydd o eglwysi Cymraeg y ddinas, yn brysur yn stondin Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd ar faes Tafwyl dros y penwythnos. Diolch i drefnwyr yr ŵyl am estyn i’r eglwysi’r cyfle i fod a rhan yn hwyl y penwythnos arbennig hwn. Mawr ein diolch i’r Parchedig Dyfrig Lloyd a swyddogion y Cyngor Eglwysi am gael trefn ar y cyfan oll. Hyfrydwch oedd cael cyfle hwn i gyd-weithio a chyd-dystio. Duw a fo’n blaid i ni gyd yn ein gweinidogaeth.

PREGETH NOS SUL

Adnewyddiad (Mathew 19:27)

... beth gan hynny a fydd i ni? Cwestiwn Pedr: onid gwir yw i ninnau holi’r un cwestiwn, yn arbennig dros y cyfnod aeth heibio? Mehefin 23ain ... yn sgil y penderfyniad i adael yr Undeb Ewropeaidd - beth gan hynny a fydd i ni?. Lladd a llanast yn Istanbul: "Mewn oes ysgeler anghyfiawnderau ..." (o Y Deyrnas (James Nicholas (gan. 1928) yn Ffordd y Pererinion, Gomer 2006) - beth gan hynny a fydd i ni?. Ar y ffordd i Gyfarfodydd Blynyddol Undeb yr Annibynwyr Cymraeg yn Llanuwchllyn - beth gan hynny a fydd i ni?. Penwythnos yng nghwmni 15 o bobl ifanc Eglwys Minny Street yng Ngholeg yr Iwerydd - gormod o sŵn, gormod o egni, a mymryn o gwsg - beth gan hynny a fydd i ni? Ar y ffordd i Gaerffili i Undeb y Bedyddwyr beth gan hynny a fydd i ni? Beth bynnag yw natur y profiad, peth digon naturiol yw gofyn: beth gan hynny a fydd i ni? O geisio esbonio’r cwestiwn tueddwyd i weld dim ond haerllugrwydd hurt a diffyg ffydd Pedr. Mae gwybod yn hawlio rhyddid i holi: heb fentro holi’r cwestiwn, pa obaith sydd am ateb? Nid profi diffyg Pedr a wna ei gwestiwn, ond dangos cymaint y parch ac mor ddwfn yr ymddiriedaeth yn Iesu. Gwyddai Pedr fod gan Iesu ateb. Anelodd Pedr y cwestiwn mawr hwn at yr unig un oedd yn ddigon mawr i’w ateb. Aethom ninnau i bob math o helynt a diflastod gan i ni wrthod ymgynghori ag Iesu, gwrthod derbyn ei feddwl a gwrthod cyfranogi o’i Ysbryd. Beth bynnag sydd wrth wraidd ein beth gan hynny a fydd i ni?; rhaid anelu’r gofyn at Iesu - yr Atebwr a’r Atebiad. Onid gofyn Pedr yw ein gofyn ni? Mae gennym, fel eglwysi lleol ddewis. Ar y naill law, gallwn adleisio gofyn y gymuned a’r byd, neu gallwn gyfrannu at yr ymdrech i ateb y gofyn.

Adnewyddu ein mawrhad o Dduw: Un o nodweddion ein cyfnod yw amheuaeth; amheuaeth o Dduw ac amheuaeth o bobl. Gwraidd y cyfan yw hunan amheuaeth. Yng nghanol yr holl sôn cyfredol am ymrannu ac ymwahanu, da o beth yw atgoffa’n gilydd ein bod yn perthyn i rywbeth mawr - Teulu Duw. Wrth siarad am Dduw, y peth mwyaf a wnaeth Iesu oedd, nid diffinio na mesur Duw, ond cyfleu ei fawredd. Yn Iesu gwelsom anferthedd anferthol Duw. Dyma weinidogaeth pob Cristion a chenhadaeth pob eglwys leol. Rhannwn gydag eraill, a heb gywilydd, yr hyn oll o Dduw a welwn yng Nghrist ag eraill.

Adnewyddu ein cymdeithas yn Nuw. Mae ffydd yn Nuw yn debyg i dorth o fara. Mae gennym yn unigolion, eglwysi ac enwadau dafell o’r gwir, ond nid ni sydd biau’r dorth yn gyfan. Ein braint yw cael cymdeithas gyda phobl Dduw; mae’n ddyletswydd arnom wneud yn fawr o’r gymdeithas honno. Fe gawn allan o gymdeithas pobl Dduw yn unol â’r hyn a roddwn i mewn iddi ... yng Nghymru ... yn Ewrop ... ledled byd. Canys felly carodd Duw y byd ... (Ioan 3:16). Gwyddom fod y byd yn gorwedd mewn drygioni (1 Ioan 5:19) ond mae hefyd yn gorwedd yng nghalon Duw. Yng nghalon Duw ceir Iesu, yr Ysbryd Glân a’r byd. Dyma sicrwydd ein ffydd; dyma warant ein gobaith. Er mewn cawl arswydus, gwyddom fod Duw yn caru’r byd. Lledodd Duw ei gariad yn eang, lledwn ninnau yn yr un modd ein cariad mor eang ag y medrwn. Rhaid gweld a mynnu gweld ehangder cwmpas cariad Duw, a gwir hyd a lled gogoniant Iesu fel yr un sy’n gwisgo’r enw sydd goruwch pob enw. Camp y gymuned ffydd yn lleol yw gweithio a chydweithio i ystwytho'r gair bach dwy lythyren ‘ni’ nes ei wneud cyfled â’r byd!

Adnewyddu ein hymateb i Dduw. Mae Duw yn bresennol yn holl brofiadau bywyd: "... llond pob lle, presennol ym mhob man" (David Jones, 1805-68; C.Ff.76). Mae adnewyddu ein hymateb i Dduw yn golygu gwneud yr hyn allwn i ddileu’r ffin rhwng y seciwlar a’r cysegredig. Rhaid edrych ar y byd â llygaid Crist, gan weld Duw ar waith yn ein byd, a chydnabod ein gilydd fel brodyr a chwiorydd ... rhaid wrth ‘ni gyda’n gilydd gyda Duw’. Adnewyddwn ein hymateb i Dduw, trwy weddnewid ein hymateb i bobl Dduw.

Pwy a wad fod angen ein hadnewyddu yn y pethau hyn i gyd? Mae adnewyddiad cymuned, cenedl a byd yn ddibynnol arnom ni mewn cymunedau ffydd bychain, lleol yn adnewyddu ein hymateb i Dduw, ein cymdeithas yn Nuw a’n mawrhad o Dduw.