Y REFFERENDWM A CHYNFFON OEN

I ddechrau, stori am Abraham Lincoln (1809-1865). ‘Roedd y Rhyfel Cartref yn ei hanterth, a Lincoln yn annerch tyrfa o bobl. Wrth siarad, torrodd ddyn ar ei draws, gan ofyn pam nad oedd yr Arlywydd Lincoln - o’i safle o rym a dylanwad - yn syml ddatgan fod caethwasiaeth bellach ar ben, a’r caethweision yn rhydd bob un. Credai hwn o’r dyrfa, bod ateb syml iawn i sefyllfa eithriadol ddyrys! ‘Gwrandewch’, meddai Lincoln wrtho, ‘pe bai fi’n dweud wrthych mai coes oedd cynffon yr oen; sawl coes buasai gan yr oen?’ ‘Pump’, atebodd y dyn. ‘Nage wir!’, atebodd Lincoln, ‘Pedair! Mae galw cynffon yn goes ddim yn golygu mai coes yw’r gynffon.’

Yn sgil canlyniad Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd gwelsom wleidyddion amlwg yn lafurus-fwriadus yn datod pwythau’r addewidion mawr a wnaethpwyd ganddynt cyn y pleidleisio. Â hwythau wedi llwyddo i argyhoeddi pobl mai ‘coes yw’r gynffon’, mae’r gwleidyddion hyn bellach yn prysur ddadlau na fu iddynt erioed awgrymu fod cynffon yn unrhyw beth ond cynffon. Mae’r gwirionedd syml, diaddurn, disglair galed am beth fydd yn digwydd nawr yn mygu o dan drwch o eiriau gwag a gor-addunedau ofer.

Ta faint bynnag mae pobl - pwy bynnag y bont - yn mynnu mai ‘coes yw’r gynffon’, erys cynffon yn gynffon. Rhaid bellach, wrth ddidwylledd a thrylwyredd. Yn y ddau beth hyn ceir iechyd a gobaith i’n gwleidyddiaeth a'n gwleidydda.

Os nad ydym yn fodlon derbyn hyn o sefyllfa gyda rhyw ‘fel 'na mae hi’ a ‘fel 'na bydd hi’ o ymateb, bydd angen i ti a fi osod esiampl i’n gwleidyddion, trwy feithrin trylwyredd a didwylledd yn ein hymwneud â’n gilydd fel unigolion, eglwysi, ac fel cymunedau ffydd a diwylliant. Anodd hyn, ond anhepgor mewn cyfnod na wŷr i ba gyfeiriad i droi. Ni fu erioed fwy o angen am bobl yn amlygu nad ‘coes yw’r gynffon’, a hynny trwy ddewis byw yn ddidwyll dryloyw.

(OLlE)

CYFARFODYDD BLYNYDDOL UNDEB ANNIBYNWYR CYMRAEG 2016

Penderfyniad Brys 2: 'Gadael yr Undeb Ewropeaidd: Her a Chyfle i'r Eglwysi'

Y Parchedig Ddr Noel Davies yn cynnig.

Y Parchedig Hywel Wyn Richards yn eilio.

Unfrydol.

BABIMINI

Cwmni da a dedwydd ddaeth ynghyd heddiw i 'Babimini' olaf y tymor. Cafodd y rhieni hwyl a chwmni, sgwrs a phaned; a’r plantos hwyl a chân, chwarae a chwerthin. Gorffwysed bendith ar 'Babimini'. ‘Rydym wir yn ddyledus i’r rheini sy’n rhoi o’u hamser i gynnal y fenter bwysig hon. Bydd 'Babimini' yn ail-ddechrau ym mis Medi.

Dyma flas o hwyl a bwrlwm y parti diwedd tymor:

CYFARFODYDD BLYNYDDOL UNDEB ANNIBYNWYR CYMRAEG 2016

Penderfyniad; Cynhadledd 2: Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd

Bu ymgyrchu adeg y refferendwm a gynhaliwyd ar Fehefin 23 eleni yn gyfrifol am ddinoethi’r elfennau gwaethaf ynom fel pobl yn y wladwriaeth Brydeinig. Llwyddwyd i esgor ar raniadau dwfn yn ein cymunedau, ein cenedl a'n gwladwriaeth. Ystyriwn hyn yn drychineb o'r radd flaenaf all arwain at sefyllfa dra pheryglus.

Galwn ar ein heglwysi a'n haelodau i herio'r diwylliant hwn o atgasedd ac ofn trwy rymuso'n tystiolaeth dros yr Efengyl sy'n pwysleisio gweithredu cymod a dilyn ffordd tangnefedd a ffordd cyfiawnder. Pwysleisiwn gyda Paul mai'r hyn yw Teyrnas Dduw yw cyfiawnder a heddwch a llawenydd yn yr Ysbryd Glan. (Rhufeiniaid 14:17).

Y Parchedig Guto Prys ap Gwynfor yn cynnig.

Y Parchedig Ron Williams yn eilio.

Unfrydol.

WHILBER DUW

Yn Ffrainc yn 1824 ganed Charles Blondin (m. 1897). Yn bump oed, ‘roedd y mymryn bach hwnnw’n acrobat rhyfeddol iawn, a daeth yn arbenigwr ar gerdded rhaff dynn dros agendor. Pinacl ei gamp, pan oedd yn bymtheg ar hugain oed, oedd cerdded rhaff dros ferw’r Niagara fawr.

Dychmygwch y dyn bach, mentrus hwn yn fanwl bwyllog basio un troed heibio’r llall, gan wrth-siglo’i gorff i ddal cydbwysedd. Y dyrfa’n llonydd gan gyffro - ac yna’r ymollwng - wrth weld Blondin yn cyrraedd yr ochr draw yn ddiogel. Canmol brwd, hir a theilwng.

Ond ‘roedd un dyn bach yn y dyrfa wedi colli arno’i hun yn llwyr, ac meddai’n frwd: ‘Blondin, ti’n anhygoel! Clyw! Mi fedri di gerdded y rhaff dros y Niagra â whilber o dy flaen pe bai ti’n dymuno!’

‘Whilber!?’ Meddai Blondin, ‘... cerdded y rhaff dros y Niagara â whilber o’m mlaen? Ti o ddifri’n credu y galla’i?’

‘Medri!’ Meddai’r brwd yn bendant.

‘Reit’, meddai Blondin, ‘Ddoi di gyda mi yn y whilber?’

Os ydym am dderbyn cynhaliaeth ein ffydd, bydd rhaid i ni fynd i eistedd yn whilber Duw.

(OLlE)

CYFARFODYDD BLYNYDDOL UNDEB YR ANNIBYNWYR CYMRAEG 2016

Undeb Llanuwchllyn 30/6 - 2/7. Eglwys Yr Hen Gapel, mewn cydweithrediad â Gofalaeth Bro Llanuwchllyn a’r Cylch sydd yn croesawu prifwyl yr enwad eleni. Diolch i Swyddogion y Pwyllgorau Lleol, a Swyddogion Undeb yr Annibynwyr Cymraeg am eu gwaith yn paratoi ar ein cyfer.

Mae’r Undeb yn gyfle i ddangos fod cydwybod gymdeithasol yr enwad mor effro ag erioed. Nodir yn Rhaglen y Cyfarfodydd Blynyddol tri phenderfyniad

1. Budd daliadau Pobl Sâl ac Anabl.
2. Annog Eglwysi i Ail-ymuno a'r Undeb
3. Cefnogi Busnesau Lleol

Prynhawn heddiw, ceir cyfle i wrando Argraffiadau’r Llywyd, y Parchedig Ddr R. Alun Evans; Adroddiadau’r Ysgrifennydd Gweinyddol a Chyffredinol a derbyn Cynrychiolwyr Cyfundeb a thraddodiadau eglwysig eraill. Liw nos, mwynhau bendith y Cyflwyniad gan aelodau a chyfeillion Gofalaeth Bro Llanuwchllyn a’r Cylch. Ynghyd â bod yn llwyfan i lunio polisïau mae’r Undeb hefyd yn ysbrydiaeth i’r eglwysi.

Gweddïwn am wenau Duw ar y cynadledda; Duw a fo’n blaid i’r Parchedig Jeffrey Williams wrth iddo bregethu yn yr Oedfa Fawl nos Wener, ac i Mr D. Glyn Williams, ein Llywydd newydd, wrth iddo draddodi ei anerchiad yn Oedfa’r Llywydd prynhawn Sadwrn.

O ystyried y cyfrifoldeb sydd ynglŷn â chynnal prifwyl yr enwad, mae pobl Llanuwchllyn a’r Cylch i’w canmol am drefnu'r cyfan â’r fath raen.

Arglwydd, dyro dy fendith ar Gyfarfodydd Blynyddol Undeb yr Annibynwyr Cymraeg fel y byddo i Ti ein harwain i gariad teyrngar, ac ufudd-dod daionus. Amen.

Y GAIR 3/3

Dyma nhw'n gofyn i Esra'r ysgrifennydd ddod yno gyda Llyfr Cyfraith Moses oedd yr ARGLWYDD wedi ei roi i bobl Israel. Felly ar ddiwrnod cynta'r seithfed mis dyma Esra'r offeiriad yn dod a darllen y cyfarwyddiadau i'r gynulleidfa oedd yno - yn ddynion a merched, a phawb oedd yn ddigon hen i ddeall. Bu'n darllen iddyn nhw yn y sgwâr o flaen Giât y Dŵr o'r bore bach hyd ganol dydd. Roedd pawb yn gwrando'n astud ar beth roedd sgrôl y Gyfraith yn ei ddweud. Roedd Esra'n sefyll ar lwyfan uchel o goed oedd wedi ei godi'n unswydd. Roedd Matitheia, Shema, Anaia, Wreia, Chilcïa, a Maaseia yn sefyll ar ei ochr dde iddo, a Pedaia, Mishael, Malcîa, Chashŵm, Chashbadana, Sechareia a Meshwlam ar y chwith. Dyma Esra yn agor y sgrôl. (Roedd pawb yn ei weld yn gwneud hyn, gan ei fod i fyny ar y llwyfan.) Pan agorodd y sgrôl, dyma'r bobl i gyd yn sefyll ar eu traed. Yna dyma Esra yn bendithio yr ARGLWYDD, y Duw mawr. A dyma'r bobl yn ateb, "Amen! Amen!" a chodi eu dwylo. Yna dyma nhw'n plygu'n isel i addoli'r ARGLWYDD, a'i hwynebau ar lawr. Tra roedd y bobl yn sefyll yno, roedd nifer o Lefiaid yn dysgu'r Gyfraith iddyn nhw - Ieshŵa, Bani, Sherefeia, Iamin, Accwf, Shabbethai, Hodeia, Maaseia, Celita, Asareia, Iosafad, Chanan, a Pelaia. Roedden nhw'n darllen o sgrôl y Gyfraith bob yn adran, ac yna yn ei esbonio, fel bod y bobl yn deall beth oedd yn cael ei ddarllen. Roedd y bobl wedi dechrau crïo wrth wrando ar y Gyfraith yn cael ei darllen iddyn nhw. A dyma Nehemeia y llywodraethwr, Esra yr offeiriad a'r ysgrifennydd, a'r Lefiaid oedd yn rhoi'r esboniad, yn dweud, "Mae heddiw'n ddiwrnod wedi'i gysegru i'r ARGLWYDD eich Duw. Peidiwch galaru a chrïo. Ewch i ddathlu a mwynhau pryd o fwyd a diod felys, a chofiwch rannu gyda'r rhai sydd heb ddim. Mae heddiw'n ddiwrnod wedi ei gysegru i'r Meistr. Peidiwch bod yn drist - bod yn llawen yn yr ARGLWYDD sy'n rhoi nerth i chi!" Yna dyma'r Lefiaid yn tawelu'r bobl, a dweud, "Ust! Stopiwch grïo. Mae heddiw'n ddiwrnod cysegredig." Felly dyma'r bobl i gyd yn mynd i ffwrdd i fwyta ac yfed a rhannu beth oedd ganddyn nhw'n llawen - achos roedden nhw wedi deall beth oedd wedi cael ei ddysgu iddyn nhw.
(Nehemeia 8:1-11 beibl.net)

Deallodd Nehemeia ac Esra fod ar bobl angen Gair Duw. Felly, mae Esra’n darllen y Gair yn gyhoeddus yng ngwydd pobl y ddinas.

Mae’n Air i Bawb; mae’n Air y gellid ei ddeall ac mae’n Air sy’n dwyn ei ganlyniadau.

Mae’r Gair pan y’i cyhoeddir yn esgor ar Edifeirwch: ... canys yr holl bobl oedd yn wylo pan glywsant eiriau y gyfraith (Nehemeia 8:9 WM). Mae’r Gair yn peri i ni weld ein hunain fel ag yr ydym. Naturiol felly ein bod yn wylo ac edifarhau; ond ni ddylem aros felly, gan fod y Gair yn esgor hefyd ar Lawenydd: ... na alarwch, ac na wylwch ... Ewch bwytewch y breision, ac yfwch y melysion, ac anfonwch rannau i’r hwn nid oes ganddo ddim yn barod; canys y mae heddiw yn sanctaidd i’n Harglwydd; am hynny na thristewch; canys llawenydd yr ARGLWYDD yw eich nerth chwi (Nehemeia 8:9,10 WM). Mae Gair Duw yn newid pobl - yn eu goleuo ac yn llanw eu byw â gorfoledd!

Felly, os yw dyn yng Nghrist, y mae’n greadigaeth newydd; aeth yr hen heibio, y mae’r newydd yma. Ond gwaith Duw yw’r cyfan - Duw, yr hwn sydd wedi cymodi ni ag ef ei hun trwy Grist a rhoi i ni weinidogaeth y cymod (2 Corinthiaid 5:17,18).

(OLlE)

Y GAIR 2/3

Dyma nhw'n gofyn i Esra'r ysgrifennydd ddod yno gyda Llyfr Cyfraith Moses oedd yr ARGLWYDD wedi ei roi i bobl Israel. Felly ar ddiwrnod cynta'r seithfed mis dyma Esra'r offeiriad yn dod a darllen y cyfarwyddiadau i'r gynulleidfa oedd yno - yn ddynion a merched, a phawb oedd yn ddigon hen i ddeall. Bu'n darllen iddyn nhw yn y sgwâr o flaen Giât y Dŵr o'r bore bach hyd ganol dydd. Roedd pawb yn gwrando'n astud ar beth roedd sgrôl y Gyfraith yn ei ddweud. Roedd Esra'n sefyll ar lwyfan uchel o goed oedd wedi ei godi'n unswydd. Roedd Matitheia, Shema, Anaia, Wreia, Chilcïa, a Maaseia yn sefyll ar ei ochr dde iddo, a Pedaia, Mishael, Malcîa, Chashŵm, Chashbadana, Sechareia a Meshwlam ar y chwith. Dyma Esra yn agor y sgrôl. (Roedd pawb yn ei weld yn gwneud hyn, gan ei fod i fyny ar y llwyfan.) Pan agorodd y sgrôl, dyma'r bobl i gyd yn sefyll ar eu traed. Yna dyma Esra yn bendithio yr ARGLWYDD, y Duw mawr. A dyma'r bobl yn ateb, "Amen! Amen!" a chodi eu dwylo. Yna dyma nhw'n plygu'n isel i addoli'r ARGLWYDD, a'i hwynebau ar lawr. Tra roedd y bobl yn sefyll yno, roedd nifer o Lefiaid yn dysgu'r Gyfraith iddyn nhw - Ieshŵa, Bani, Sherefeia, Iamin, Accwf, Shabbethai, Hodeia, Maaseia, Celita, Asareia, Iosafad, Chanan, a Pelaia. Roedden nhw'n darllen o sgrôl y Gyfraith bob yn adran, ac yna yn ei esbonio, fel bod y bobl yn deall beth oedd yn cael ei ddarllen. Roedd y bobl wedi dechrau crïo wrth wrando ar y Gyfraith yn cael ei darllen iddyn nhw. A dyma Nehemeia y llywodraethwr, Esra yr offeiriad a'r ysgrifennydd, a'r Lefiaid oedd yn rhoi'r esboniad, yn dweud, "Mae heddiw'n ddiwrnod wedi'i gysegru i'r ARGLWYDD eich Duw. Peidiwch galaru a chrïo. Ewch i ddathlu a mwynhau pryd o fwyd a diod felys, a chofiwch rannu gyda'r rhai sydd heb ddim. Mae heddiw'n ddiwrnod wedi ei gysegru i'r Meistr. Peidiwch bod yn drist - bod yn llawen yn yr ARGLWYDD sy'n rhoi nerth i chi!" Yna dyma'r Lefiaid yn tawelu'r bobl, a dweud, "Ust! Stopiwch grïo. Mae heddiw'n ddiwrnod cysegredig." Felly dyma'r bobl i gyd yn mynd i ffwrdd i fwyta ac yfed a rhannu beth oedd ganddyn nhw'n llawen - achos roedden nhw wedi deall beth oedd wedi cael ei ddysgu iddyn nhw.
(Nehemeia 8:1-11 beibl.net)

Ar ôl hir lafur a llawer gofid, mae muriau Jerwsalem, wedi ei hadnewyddu. Ond, nid digon yw cael diogelwch ac amddiffynfa. Deallodd Nehemeia ac Esra fod ar bobl angen Gair Duw. Felly, mae Esra’n darllen y Gair yn gyhoeddus yng ngwydd pobl y ddinas.

Mae’n Air i BAWB, ac mae’n Air y gellid ei ddeall. A hwy a ddarllenasant yn eglur yn y llyfr, yng nghyfraith Duw; gan osod allan yn synnwyr, fel y deallent wrth ddarllen (Nehemeia 8:8 WM). Ni ddylem anghofio pwysigrwydd cyfieithu’r Gair i iaith pob cenedl a phob oes, fel y deallent wrth ddarllen. Nid digon cael y Gair mewn ffrâm glasurol lenyddol a choeth, os nad yw’n ddealladwy.

Sylwer fel mae’r bobl yn esbonio’r Gair hefyd. O ran hynny mae darlleniad da a chlir a chyffrous o’r Gair yn gallu bod yn esboniad ynddo’i hun. Fel llawer arall rwyf wedi dioddef oddi wrth ddarlleniadau haearnaidd a diystyr ar dro, ac wedi bod yn euog o hynny fy hun! Rhaid i’r Gair gael ei esbonio yn nhermau’r bobl. Mae gorchymyn Paul yn dal ei rym - Pregetha’r Gair (2 Timotheus 4:2 BCN). Mae’r ddyw elfen yn y gorchymyn yn bwysig.

Pregetha ... Yn sicr fe all y Beibl bregethu ei neges ei hun, ac yn sicr nid oes dim rhaid i’r Ysbryd Glân wrth offeryn dynol, ond fe welir ar batrwm hanes fod Duw’n defnyddio doniau a galluoedd a phersonoliaeth pobl i gyflwyno’i Air yn glir ac effeithiol i’w dydd. Tybed a ydym fel eglwysi mewn perygl o ddibrisio pregethu? Gallwn ddefnyddio sawl cyfrwng arall, a hynny’n effeithiol, ond rwy’n gwbl argyhoeddedig mai trwy ffolineb pregethu, a thrwy bregethu’n ddewr a dealladwy’r hyn sydd yn ffolineb i’r byd, yr enillwn ein cenedl yn ôl at Grist.

Pregetha’r Gair ... Mor hawdd ac eto mor anodd. Haws yw pregethu Dogmâu ac Athrawiaethau. Haws fyth pregethu Diwinyddion. Enfawr y temtasiwn i bregethu’n Hunain. Na ildiwn. Ein gwaith yw pregethu’r Gair.

Yfory: Mae'n Air sy'n dwyn ei ganlyniadau ...

(OLlE)