PREGETH BORE SUL

Fy Nhad o’r nef, O! Gwrando ‘nghri...

(J G Moelwyn Hughes, 1866-1944; C.Ff. 691)

Moelwyn Hughes; mae ganddo lawer emyn, a phob un yn dda, ond mae un yn arbennig o dda. Testun ein sylw heddiw yw’r emyn arbennig hwnnw.

Fy Nhad o’r Nef, O! gwrando’n ‘nghri, un o’th eiddilaf blant wyf fi: O! clyw fy llef a thrugarha, a dod i mi dy bethau da. 18 mlwydd oed oedd Moelwyn Hughes pan gyfansoddodd yr emyn hwn. Gweddi ac ymbil personol am bethau da Duw ydyw. Onid personol popeth crefydd? Cychwyn gyda’r profiad personol, yr ymrwymiad personol, y ffydd bersonol, y gobaith a’r cariad personol. Crefydd bersonol i ddechrau, crefydd letach wedi ac oherwydd hynny. Awgryma Moelwyn ddau beth am ein perthynas â Duw. Yn gyntaf: eiddilwch. Yn ymyl anferthedd anferth Duw eiddil ydym. Gwelodd Moelwyn hefyd ein mawredd; daw hwn yn sgil ein perthynas â Duw. Er mor eiddil ydym, plant i Dduw ydym; fe’n cynhelir gan ei anferthedd. Deisyf y weddi am drugaredd Duw: O! clyw fy llef a thrugarha.... Oddi mewn i’r O! mae’r drwg a wnaethom, y daioni nas gwnaethom, y beiau bwriadol a gyflawnwyd gennym, a’r niwed a’r dolur a achoswyd gan ein hymddygiad. Trugaredd yw agwedd dosturiol, faddeugar Duw tuag atom. Nid ein collfarnu na’n cosbi a wna Duw, yn hytrach estyn amdanom mewn tosturi, a chydio ynom mewn trugaredd. Nid oes pall ar y trugaredd hwn: Er iti faddau beiau rifedi’r tywod mân, Gwn fod dy hen drugaredd lawn cymaint ag o’r blaen... (Morgan Rhys; 1705?-79) ...a dod i mi dy bethau da. Parodrwydd a phenderfyniad i faddau i eraill y drwg a wnaethant, y daioni nas gwnaethant, y beiau bwriadol a gyflawnwyd ganddynt, a’r niwed a’r dolur a achoswyd gan eu hymddygiad. Ofer pob peth arall heb hyn.

Nid ceisio’r wyf anrhydedd byd, nid gofyn wnaf am gyfoeth drud; O! llwydda f’enaid, trugarha, a dod i mi dy bethau da. Anodd canu’r pennill hwn a bod yn gwbl onest! Mae diogelu ein cyflwr ysbrydol llawn mor bwysig a sicrhau llwyddiant materol: Pa elw a gaiff dyn os ennill yr holl fyd a fforffedu ei fywyd? (Mathew 16:26) Mae ‘anrhydedd byd’ a ‘(ch)yfoeth drud’, y naill fel y llall, yn rhan o’r fendith a gawn gan Dduw, ond mae iddynt le priodol mewn bywyd, a rhaid eu cadw yn eu lle. Ofer pob cyfoeth os bydd yr enaid yn dlawd. Truenus pob anrhydedd heb fendith Duw. O! llwydda f’enaid yw ein gweddi ninnau; amod llwyddiant enaid yw derbyn y pethau da sydd gan Dduw i’w rhoddi inni. Erys yr angen am drugaredd Duw arnom, gan mor hawdd a chyson yr anghofiwn mai ofer anrhydedd byd a (ch)yfoeth drud heb (b)ethau da ein Duw.

Fe all mai’r storom fawr ei grym a ddaw â’r pethau gorau im; fe all mai drygau’r byd a wna i’m henaid geisio’r pethau da. Wedi sylweddoli mor werthfawr dy bethau da, haws talu’r pris amdanynt! Aberth diwerth sy’n anodd. Ni ystyrir unrhyw aberth yn ormod pa bod y wobr yn deilwng. Wrth geisio ein hargyhoeddi fod gwerth aberthu anrhydedd a chyfoeth er mwyn cael a chadw gafael ar y (p)ethau da, nid yw Moelwyn am ddweud bod stormydd yn angenrheidiol ond, meddai, Fe all mai’r storom fawr ei grym.... Os stormydd yw’r pris amdanynt, mynna Moelwyn ei fod yn barod i dalu’r pris. Daw'r pethau da yn rhwydd iawn i ni heddiw; hwylustod addoli ac addoldai, amlder cyfleusterau a chyfryngau o bob math. Mae ‘moddion gras’ o fewn cyrraedd pawb ohonom, ond gwyliwn rhag i hynny ein dallu i werth y gras. Isel y pris am y (p)ethau da heddiw; tueddwn, efallai, colli golwg ar eu gwerth.

Ffynhonnell pob daioni sy, O! dwg fi’n agos atat Ti. Rho imi galon a barha o hyd i garu’r pethau da. Uchafbwynt yr emyn! Yng Nghaneuon Ffydd, a dwg fi’n agos atat Ti a geir. Mae byd o wahaniaeth rhwng a dwg fi’n agos atat Ti a O! dwg fi’n agos atat Ti! Nid gofyn am y ‘pethau’ a wna’r gweddïwr bellach ond gofyn am gwmni rhoddwr y pethau! Er cystal y pethau da, bychan bach ydynt o’i gymharu â’r Peth: Duw Cariad Yw. Achos pob ffydd, deunydd pob gobaith, hanfod pob cariad. Ar ddiwedd ei emyn gofyn Moelwyn am Dduw ei hun. Ffrwyth caru’r pethau da yw dod yn agos at Dduw ei Hun. Caru Duw sydd yn arwain pobl at y pethau da, a’r pethau da sydd yn arwain pobl at Gariad Duw.

PARIS

Wrth ddarllen papur newydd, gwrando ar y radio, neu wylio'r teledu cawn ein bombardio bob dydd; pob awr o bob dydd; o un pen y flwyddyn i'r llall gan fileindra pobl - ac yn raddol fe ddown i arfer â newyddion drwg, gan dderbyn deunydd tywyll ein byw a'n bod.

Ond, weithiau mae rhywbeth eithafol yn digwydd, ac yn ein deffro: Paris. Mae’r hyn a ddigwyddodd ym Mharis neithiwr wedi difrifoli pawb ohonom.

Beth a ddywedwn felly? Chwilio am eiriau. . .ond does dim geiriau. Mae’r cyfan tu hwnt hollol i ffiniau ein deall.

'Does dim geiriau na delweddau cymwys i gael inni, does dim atebion dynol i gael. Mae Paris yn gorfodi ni gyd i oedi, ystyried ac ymdawelu - tawelwch o ofid mawr.

Tawelwch o gydymdeimlad dwys - pobl wedi eu taflu'n ddirybudd a diseremoni i drobwll creulon gofid a galar.

Tawelwch o ddicter mawr tuag at y bobl a gyflawnodd y fath erchylltra; a thawelwch o ddychryn difrifol.

Ein gweddi, dros holl bobl Paris, yw iddynt ddarganfod gyda'i gilydd nerth i barhau.

Ein gweddi drosom ein hunain - er inni weld o ddydd i ddydd y drwg yn dirmygu ac yn melltithio ac yn sathru pob daioni dan draed, y gallwn dal ati i ddal ati i gredu na all holl dywyllwch byd, byth ddileu goleuni Duw.

GENESARET

...daethant i Genesaret ac angori wrth y lan. (Marc 6:53b)

Paned a sgwrs yn y Terra Nova, Parc Llyn y Rhath

View fullsize

Terra Nova...11 y bore, amser paned. Er mor adfywiol y baned, y drafodaeth a’n bywiocaodd. Man cychwyn y drafodaeth honno oedd triongl; triongl ar ei phen; ei phegwn uchaf am i lawr. Beth a wnelo hyn â gweddi, addoliad a bywyd yr eglwys leol? Gan John Roberts (Minimus; 1808-1880; CFf.:243) oedd yr ateb, heb anghofio Habacuc broffwyd!

Bywha dy waith, O Arglwydd mawr,

dros holl derfynau’r ddaear lawr

drwy roi tywalltiad nerthol iawn

o’r Ysbryd Glân a’i ddwyfol ddawn.

Bywha dy waith o fewn ein tir,

arddeliad mawr fo ar y gwir;

mewn nerth y bo’r Efengyl lawn,

er iachawdwriaeth llawer iawn.

Bywha dy waith o fewn dy dŷ

a gwna dy weision oll yn hy:

gwisg hwynt â nerth yr Ysbryd Glân,

a’th air o’u mewn fo megis tân.

Bywha dy waith, O Arglwydd mawr,

yn ein calonnau ninnau nawr,

er marwhau pob pechod cas,

a chynnydd i bob nefol ras.

Mae nifer helaeth o weddïau yn y Beibl. Seiliwyd yr emyn hwn ar weddi’r Proffwyd Habacuc. Brawddeg o’r weddi honno sy’n dechrau pob un o’r pedwar pennill: Bywha dy waith yng nghanol y blynyddoedd. ‘Roedd Habacuc yn byw mewn cyfnod pan oedd cyflwr ysbrydol ei bobl yn isel, ‘Roedd hyn tua saith canrif cyn Crist. Nid yw dirywiad crefyddol yn beth newydd felly! Ond, a dyma hanfod neges y Proffwyd, ni ddylai pobl Dduw fod yn fodlon ar gyflwr eu hoes nac ar eu cyflwr eu hunain!

O! ARGLWYDD, clywais sôn amdanat, a gwelais dy waith, O! Arglwydd. Adnewydda ef yn yng nghanol y blynyddoedd, datguddia ef yng nghanol y blynyddoedd, ac yn dy lid cofia drugaredd...Er nad yw’r ffigysbren yn blodeuo, ac er nad yw’r gwinwydd yn dwyn ffrwyth; er i’r cynhaeaf olew ballu, ac er nad yw’r meysydd yn rhoi bwyd; ac er i’r praidd ddarfod o’r gorlan, ac er nad oes gwartheg yn y beudai; eto llawenychaf yn yr ARGLWYDD, a llawenhaf yn Nuw fy iachawdwriaeth. Yr ARGLWYDD Dduw wy fy nerth; gwna fy nhraed yn ysgafn fel ewig, a phâr imi rodio uchelfannau (Habacuc 3:1-3, 17-19)

Dyhead gweddigar yr emynydd yw am i Dduw fywhau ac adnewyddu ei waith - dros holl derfynau’r ddaear lawr, o fewn ein tir, o fewn dy dŷ; yn ein calonnau ninnau nawr. Sylweddola’r emynydd mai Duw all fwyhau, ac mae’r bywhau yn digwydd yn a thrwy bobl Dduw. Gwaith Duw ynom yw tarddle’r bywhau. Pan fywheir gwaith Duw yn ein calonnau ninnau nawr bywheir gwaith Duw o fewn dy dŷ, o fewn ein tir, a thros holl derfynau’r ddaear lawr.

Wel, am drafodaeth! Dyma rhai o’r prif bwyntiau:

Er cydnabod pwysigrwydd dylanwad y weddi a defosiwn yn ein calonnau ninnau nawr; rhaid hefyd sylweddoli fod gweddi a gweddïau pobl Dduw dros holl derfynau’r ddaear lawr yn ein cynnal a'n chadw. Pwy a ŵyr sawl bendith a gawn o weddïau pobl Dduw ledled byd?

Cydnabu’r Gweinidog nad oedd wedi sylweddoli tan yn gymharol ddiweddar mai dyfyniad o broffwydoliaeth Habacuc oedd llinell agoriadol pob pennill. Cymaint a gollir wrth golli cyd-destun adnod neu emyn!

Yng nghyd-destun y symud a berthyn i emyn Minimus, o holl derfynau’r ddaear lawr i ein calonnau ninnau nawr soniwyd am bwysigrwydd a chyfoeth ein koinônia fel pobl ffydd. Ofer y ceisia unrhyw un wneud yr Efengyl yn feddiant personol; yn yr act o’i dderbyn rhaid ei rhannu, fe lifa o ein calonnau ninnau nawr i holl derfynau’r ddaear lawr.

Mor bwysig yw cyfle fel hyn, yn gwmni bychan, i drafod ein ffydd! Er mor bwysig y cyhoeddi bob Sul, hanfodol y cwmnïa agos i rannu a thrafod. Cyfuniad o’r cyhoeddi a’r trafod sydd yn bywhau gwaith Duw yn ein calon.

'PATTERN FOR LIVING'

Treasure Island, Kidnapped, The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde

Heddiw, yng Nghaeredin 1850 ganed Robert Louis Stevenson (m. 1894). Dyma rydd gyfieithiad o'i Pattern for Living.

• Penderfynwch fod yn ddedwydd, gan ddysgu ymlawenhau ym mhethau syml bywyd.
• Gwnewch y gorau o’ch amgylchiadau. Nid yw bywyd yn fêl i gyd i neb. Ymhlyg yn llawenydd pawb mae rhywfaint o dristwch. Y gamp yw sicrhau fod y chwerthin yn amlycach na’r dagrau.
• Peidiwch â’ch cyfrifir eich hunain yn bwysicach nag ydych. Peidiwch â meddwl y dylid eich cadw rhag y trafferthion sydd yn dod i eraill.
• Amhosibl yw bodloni pawb. Na phoener yn ormodol am feirniadaeth.
• Peidiwch â cheisio bod yr hyn y tybiwch y mai arall/eraill yn dymuno i chi fod. Byddwch yr hyn ydych.
• Gwnewch yr hyn yr ydych yn mwynhau, ond gochelwch rhag dyled.
• Peidiwch â benthyg trafferth. Mae trafferthion dychmygol yn anoddach i’w goddef na thrafferthion go iawn.
• Gan fod casineb yn wenwyn i’r enaid, peidiwch â choleddu cynnen. Osgowch bobl sydd yn gwneud chi’n anhapus.
• Mynnwch ddiddordebau amrywiol. Os na fedrwch deithio, darllenwch am eraill yn teithio.
• Ataliwch rhag y post-mortem! Peidiwch â phendroni dros ofidiau a chamgymeriadau.
• Gwnewch yr hyn a fedrwch dros eraill.
• Byddwch brysur. Gall cadw’n brysur eich cadw rhag diflastod.

HER YR AIL DUNNELL

Er mwyn cyrraedd yr ail dunnell erbyn y Nadolig gosodwyd her a hanner i aelodau'r eglwys y mis hwn - dyblu'r cyfraniad bwyd misol cyfartalog gan anelu at o leiaf 200 Cilogram.

Er mawr lawenydd - diolch i gyfrannu arbennig o hael yn ddiweddar - casglwyd 203.3 Cilogram ym mis Tachwedd.

JENNIFER, PARCH-EE-DIG, DWAYNE, OWAIN & ESEIA

Jennifer. Pwy yw Jennifer? Mae Jennifer yn gweithio yn y banc lleol. Echdoe, bu Jennifer yn trosglwyddo tair siec i’m cyfrif banc. Ifanc yw Jennifer; tlws ac ewn braidd: Thats a strange name meddai hi, wedi syllu ar bob siec yn ei dro. Sorry? meddwn i. Funny name, how do you say it? Owain. No, your first name. Owain. No, it starts with a 'P': parch - ee - dig...Is that right? Parch - ee - dig? Esboniais mai’r gair Cymraeg am Reverend oedd parch - ee - dig.

Rhoddwyd yr enw i mi cyn fy ngeni i’r byd - nid parch - ee - dig - ond ‘Owain’. Enw tywysog barfog a aned yng nghanol y bedwaredd ganrif ar ddeg - nid bod barf ganddo yn fabi wrth gwrs! Do, rhoddwyd ei enw ef i mi, cyn fy ngeni i’r byd, tywysog nad adnabûm erioed, a’r enw hwnnw’n gortyn yn fy nghlymu wrtho. Bu’r enw ‘Owain’, heb sôn am ‘Llyr’, yn boen i mi wrth fyw fy arddegau lletchwith yn Llundain.

Name? Holodd f’athro dosbarth y diwrnod cyntaf hwnnw yn Beverly School for Boys, New Malden, a minnau’n ateb dan f’anadl ‘Owain’. Name?! yr eilwaith, gyda min. ‘Owain’ yr eilwaith. Oh..way..nh? What sort of a name is that? I’ll call you Dwayne! Llanwodd yr ystafell o chwerthin i’r to.

Ymhen amser, mi ddois i ddeall fod yr enw hwn, nid Dwayne ond ‘Owain’ - yn rhan o’m hetifeddiaeth. Rhodd i mi ydoedd. Y rhodd cyntaf o gannoedd gan fy rhieni; Anne a Byron, y naill a'r llall yn falch iawn o’r enwau a roddwyd, wedi hir a dyfal dewis a dethol, i’w plant.

Felly, beth bynnag yw dy enw, dywed dy enw dy hun yn falch: gan fod yr enw hwnnw’n brawf ein bod ni’n goroesi.

Beth bynnag yw enw dy gymydog, dywed ef yn uchel, gyda gofalus barch gan mai parchedig, nid parch - ee - dig - yw pawb i Dduw.

...gwaredaf di; galwaf ar dy enw; eiddof fi ydwyt. (Eseia 43:1b)

(OLlE)

COFIO COFIO

A ddylid parhau i gofio Cofio? Clywir amryw’n dweud mai amherthnasol yr holl beth erbyn hyn.

Amherthnasol?

Tybiaf fod cofio erchylltra rhyfel mor berthnasol ag erioed. Aeth dros hanner can mlynedd heibio er diwedd yr Ail Ryfel Byd, ond yn y cyfamser sarnwyd byd a bywyd gan gannoedd o ryfeloedd bach a mawr. Sut ellir anghofio’r fath wae a dinistr?

Perthnasol felly yw cadw mewn cof a gweddi'r holl ddioddefwyr, a phawb sy’n ymdrechu i ddwyn ymgeledd a chysur i’w trueni. Wrth inni weld cymaint o ddioddefaint beunydd beunos ar y teledu a’r rhyngrwyd mae’n hawdd inni fynd yn groendew a di-hidio. Felly, perthnasol yw cofio ac annog gofio mai efengyl tosturi a chymod yw Efengyl Iesu Grist, a bod cyfle inni ar Sul y Cofio, ac ar unfed awr ar ddeg, o’r unfed ddydd ar ddeg o’r unfed mis ar ddeg i ailgysegru’n hunain i’w byw a’i lledaenu. Yn edifeiriol, myfyriwn ar y pethau hyn a gwneud gweddi Sant Ffransis yn weddi bersonol i ni.

Arglwydd, gwna fi’n offeryn dy hedd. Lle mae casineb, boed i mi hau cariad; lle mae camwedd, maddeuant; lle mae amheuaeth, ffydd; lle mae anobaith, gobaith; lle mae tywyllwch, goleuni; lle mae tristwch, llawenydd.

O! Feistr Dwyfol, caniatâ i mi gysuro yn hytrach na chael fy nghysuro; i ddeall yn hytrach nag i gael fy neall; i garu yn hytrach na cheisio cael fy ngharu, oherwydd wrth roi yr ydym yn derbyn, wrth faddau yr ydym yn derbyn maddeuant, wrth farw yr ydym yn deffro i fywyd tragwyddol. Amen.

(Sant Ffransis o Asisi (1181?-1226)

Dywedodd Iesu, ‘Gwyn eu byd y tangnefeddwyr, oherwydd cânt hwy eu galw’n blant i Dduw.’ (Mathew 5.9)

(OLlE)

BETHSAIDA

Cymerodd hwy gydag ef ac encilio o'r neilltu i dref a elwir Bethsaida (Luc 9:10b).

Y mae i’n berthynas â Duw ei wedd gyhoeddus a’i wedd bersonol, a rhaid wrth y naill a’r llall, gan fod y naill yn cynnal y llall. Mae cyfres Bethsaida yn gyfrwng ac yn gymorth i ddyfnhau ein profiad ysbrydol, ac o’r herwydd ein bywyd defosiynol.

Wedi cyd-ddarllen Salm 51, arweiniwyd ni gan y Gweinidog i ystyried cynnwys rhai o weddïau Iesu. Nodir yn yr Efengylau fod Iesu wedi gweddïo ar rai achlysuron pwysig yn ei fywyd: yng Nghesarea Philipi, pan gydnabu fod Pedr yn iawn i ddatgan: Ti yw y Crist, mab y Duw byw (Mathew 16:13-23; Luc 9:18-22) ‘Roedd hefyd yn gweddïo ar Fynydd y Gweddnewidiad (Luc 11:1-4). Gweddïodd yng Ngethsemane. Rhoddir inni eiriad y weddi (Mathew 23: 39,42; Marc 14:36 a Luc 22:42) O! Dad, os ewyllysi droi heibio’r cwpan hwn oddi wrthyf, er hynny, nid fy ewyllys i, ond yr eiddot ti a wneler. ‘Roedd hon yn weddi cwbl arbennig. Y mae iddi elfennau unigryw. Ni fu erioed yn gweddïo fel Iesu yng Ngethsemane. Gweddi ar y ffordd i’r groes ydyw. Gweddi’r chwys fel defnynnau o waed ydyw. Er hynny, y mae ynddi esiampl i bob gweddïwr: sef dysgu dweud: nid fy ewyllys i, ond yr eiddot Ti a wneler.

Nodweddion amlwg gweddïau geiriol Iesu yw iddynt ddigwydd ar adegau argyfyngus yn ei hanes, eu bod yn fyr o ran eu hyd, ac yn glir a phendant o ran eu cyfeiriad a’u cynnwys. A hynny ddaeth â’r cwmni bychan at gyfle i drafod ychydig. Onid 'saeth-weddïau' yw’r gweddïau dwysaf? Gweddïau’n codi sydyn syml o ganol ein goruchwylion beunyddiol; gweddïau a deflir at Dduw o ganol cyfyngderau - ymbil am gymorth neu fynegiant o ddiolch. Trafodwyd yn helaeth dylanwad amgylchiadau ar natur, cysondeb ac angerdd ein gweddïau - heb fod yr hyn a ddigwydd i ni, ac o’n cwmpas yn dylanwadu ar natur ein gweddïau, nid gweddïo a wnawn, dim ond pentyrru geiriau’n ofer.

Liw nos y 14 o Dachwedd 1940 chwalwyd dinas Conventry gan fomio trwyadl dygn y Luftwaffe. Ymhlith yr holl bethau a chwalwyd, chwalwyd hefyd yr hen Gadeirlan.

Trannoeth, dim ond ei furiau carreg oedd yn weddill. O’r adfeilion cymerwyd dwy astell, yn ddu o wres y tân. Clymwyd y naill i’r llall, a chreu croes. Gosodwyd y groes honno yn agos at yr uchel allor, a honno fel pob peth arall ar chwâl. Un mlynedd ar bymtheg wedi chwalu’r Gadeirlan, gosodwyd carreg sylfaen y Gadeirlan newydd. Wedi cerfio’r ddwfn i’r wal tu cefn i’r hen uchel allor mae’r geiriau syml: Father, forgive.

Gweddillion Cadeirlan Coventry trannoeth cyrch y Luftwaffe, 14 Tachwedd 1940

Pan feddylir am y geiriau hyn, daw ffrwd o bethau i feddwl, ac yn bennaf y geiriau ysgytwol rheini o’r Weddi Fawr (Mathew 6:9-13): Maddau i ni ein dyledion, fel y maddeuwn ninnau i’r dyledwyr. (Mathew 6:9-13) Mae ‘na amod i’r maddeuant; maddeuir i ni yn unol â’n parodrwydd i faddau i eraill. Atgoffir ni hefyd o eiriau Iesu ar y groes: O! Dad maddau iddynt...(Luc 23:34).

Awgrymodd ein Gweinidog, dull o weddïo a allasai ein cynorthwyo i feithrin parodrwydd i faddau i arall neu eraill. Mae ‘Maddeuant’ yn hawdd, meddai, y ‘maddau’ sydd anodd.

Y man cychwyn yw’r cyfaddefiad na ellir o ddifri - gan mor ddwfn y dolur - weddïo’r geiriau O! Dad maddau...o gwbl! Serch hynny, er waethaf y dolur, gellir gweddïo: O! Dad dymunaf ddymuno cael maddau.

Y cam nesaf, maes o law, yw newid syml, bychan i eiriad a phwyslais y weddi: O! Dad dymunaf gael maddau...‘Rydym gam yn nes at fedru maddau.

Dim ond wedi symud trwy’r camau cyntaf y gellir gweddïo O! Dad maddau...

Wedi trafod gweddi, aethom ati i weddïo. Dyma ddarn o’r weddi honno:

Na chofia, O! Arglwydd, y pethau nas gwnaethom; na chofia, O! Arglwydd, yr addewidion a dorasom; na chofia, O! Arglwydd, y cyfleoedd a gollasom...Adfywia ni, O! Arglwydd.

Wedi’r cyfnod hwn - yng nghwmni Duw gyda phobl Dduw- o hunanymholiad, daeth cyfarfod buddiol arall o 'Bethsaida' i ben.