'...YR ENW MWYAF MAWR...'

Canys lle mae dau neu dri wedi ymgynnull yn fy enw i...(Mathew 18:20a WM)

Y mae ystyr arbennig i’r gair ENW yn y Beibl.

ENW Crist yw ei gymeriad, ei urddas, ei awdurdod, a’i bersonoliaeth gyfoethog lawn a dwyfol.

ENW Crist yw pob peth a wnaeth ac a wna, popeth a lefarodd ac a lefara.

ENW Crist yw pob addewid fawr a roddodd erioed.

ENW Crist yw Bethlehem a Chalfaria a’r Bedd Gwag.

Ymgynnull yn yr ENW felly yw ymgynnull gan gyffesu holl fawredd gwyrthiol ein Harglwydd Iesu.

Ymgynnull yn yr ENW yw ymgynnull gan wybod bod yr holl fawredd gwyrthiol sydd yng Nghrist yn cyffwrdd â’n hangen, gwendid ac anobaith.

Pan gofiwn hyn onid trist iawn yw’r ystrywiau a wneir i geisio denu pobl i addoli, a’u newid o fod yn bobl yr ENW i fod yn bobl yr 'enwau'.

Nid oes hawl gennym i achwyn dim am fychander y cynulliad os ydym yno yn yr ENW - cabledd ydyw i neb ddweud mai cynulliad bach ydyw, oherwydd YNO yn y capel diwres a moel ei furiau a chaled ei seddau, y mae holl adnoddau’r Crist byw ar waith!

Sicrha pawb ohonom mai buddugoliaeth Iesu yw ein buddugoliaeth ni - dyma warant ein ffydd. Amen

SIMON Y SELOT

Dydd Gŵyl Simon y Selot

Adnabyddir person yn gyffredin, naill ai wrth enw’i dad a’i deulu, ei grefft, neu’r lle y maged ef. Am Simon, yr unig ffordd sydd gennym i’w adnabod yw enw’r blaid y perthynai iddi. Yn ei oes, gellid sôn yn lled ddiogel am ddwy blaid neilltuol. Disgwyl am y Meseia oedd gwaith y ddwy. Yng nghynteddau'r Deml yr edrychai un blaid amdano. Clywsant ei gerddediad wrth ddarllen y proffwydoliaethau. I’r blaid hon y perthynai Simeon dduwiol ac Anna’r broffwydes. ...disgwyl am ddiddanwch Israel...(Luc 2:25) yr oeddent.

Gofyn pa bryd y deuai’r Gwaredwr a wna’r blaid arall hefyd. Anfynych, os o gwbl, yr edrychent amdano yng nghynteddau'r Deml. Un a roddai i Israel sofraniaeth oedd eu Gwaredwr hwy. Gelwid y blaid hon yn Selotiaid. Pobl oeddent a’u gwladgarwch yn llosgi’n fflam, ac yn casáu'r Ymerodraeth o waelod eu calon. Erbyn hyn ‘roedd yr Iddew wedi colli gwlad. Siom enfawr i unrhyw genedl yw colli ei gwlad, ond mwy o siom i’r Iddew na neb efallai. Onid ei Dduw a roddodd ei wlad iddo? Onid Gwlad yr Addewid y gelwid hi? Bellach yr Ymerodraeth piau hi; milwyr Rhufain a welid yn y wlad; delw Cesar oedd ar yr arian, ac i Cesar y telid y dreth a’r deyrnged. ‘Roedd hyn yn ormod i’r Iddew ddygymod ag ef.

Tua ugain mlynedd cyn i Iesu ddechrau ar ei weinidogaeth gyhoeddus, cododd gwrthryfel yn erbyn yr Ymerodraeth. Arweinydd y gwrthryfel oedd Jwdas y Galilead, neu Jwdas Gamala (marw. 6; Actau 5:37). Os na chymerodd Simon ran yn yr wrthryfel, mae’r enw Selotes yn awgrymu y perthynai i’r blaid honno a fu'n gefn a chynhaliaeth i Jwdas y Galilead. Rhyfedd iawn yw gweld Iesu’n dewis dyn fel hwn yn un o’i ddisgyblion! Gwladgarwr pubur ydoedd, un a deimlai ei fod yn gwneuthur cam â’i natur wrth dalu treth i Rufain. Gan hynny, talwch bethau Cesar i Gesar...oedd gorchymyn Iesu (Luc 20:25). Adennill sofraniaeth, gyrru’r Ymerodraeth ar ffo oedd dymuniad Simon; amlygu teyrnas nad yw hi o’r byd hwn oedd dyhead Iesu:  'Nid yw fy nheyrnas i o'r byd hwn. Pe bai fy nheyrnas i o'r byd hwn, byddai fy ngwasanaethwyr i yn ymladd, rhag imi gael fy nhrosglwyddo i'r Iddewon. Ond y gwir yw, nid dyma darddle fy nheyrnas i.' (Ioan 18:36). 'Roedd y cyfryngau’n wahanol felly: y cledd a’r fidog oedd cyfryngau Simon; arfau Iesu oedd gwirionedd a chariad.

Sut y bu hi i Simon adael Jwdas, a dilyn Iesu? Gwyddom ni ddim. Ond wrth ddewis Simon gwelir cyn lleied a feddyliai Iesu am glod y cyhoedd. Yn ôl arfer pobl o feddwl, nid doeth mo dewis un a fu gynt yn un o’r Selotiaid, a dweud y lleiaf! Oni fyddai tuedd i wneuthur awdurdodau gwleidyddol yn ddrwgdybus o Iesu a’i gwmni oherwydd fod Simon yn eu plith? Er hynny mentrodd Iesu, a’i alw i gylch dethol y deuddeg. 'Roedd swyn i Iesu, mewn person oedd ar dân, dim gwahaniaeth beth fyddai achos ei fod ar dân. Prin bod dim yn brydferthach na brwdfrydedd wedi ei sancteiddio! Wele’r addfwyn a’r tyner, yr eiddgar a’r brwdfrydig yn cyfarfod ac asio pan gododd Simon i ddilyn Iesu.

Mewn cylch cyn lleied, lle gwelwyd cymaint o wahaniaeth ag yng nghylch y deuddeg disgybl? Pwy ond Iesu a meddyliau byth am wneud Simon Selotes a Mathew’r Publican yn aelodau o’r un gymdeithas? Dyna ddau eithaf mawr yr oes honno. Y treth-gasglwr a’r dyn hwnnw sydd yn barod i golli’i fywyd er peidio talu trethu. Er mai cylch bychan oedd eiddo’r disgyblion, ‘roedd yn ddigon eang i gynnwys y fath eithafion â Simon a Mathew. Gwahaniaeth o eiddo pobl yw Selot a Publican. Yn nheyrnas Iesu - y Deyrnas y perthynwn iddi, a gweithiwn drosti - Nid oes rhagor rhwng Iddewon a Groegiaid, rhwng caeth a rhydd, rhwng gwryw a benyw (Galatiaid 3:28a) - dim ond pobl Dduw, plethwaith tynn o gyfeillion: Nid wyf mwyach yn eich galw yn weision, oherwydd nid yw'r gwas yn gwybod beth y mae ei feistr yn ei wneud. Yr wyf wedi eich galw yn gyfeillion, oherwydd yr wyf wedi gwneud yn hysbys i chwi bob peth a glywais gan fy Nhad (Ioan 15:15) .

'I MOVE THAT WE MOVE THE WORLD!'

Clywais sôn am gyfarfod a fu rywbryd, rhywle, a llawer siarad ynddo am argyfwng crefydd, a chododd un cyfaill brwd ar ei draed - a diolch amdano - a dywedodd: Mr. Chairman, I move that we move the world! Dyna’r ysbryd ardderchog a ddylai nodweddu ein cenhadaeth fel eglwysi. Ein tasg gyntaf yw gwneud ein haelodaeth eglwysig yn rhywbeth mwy na’n henw ar Lyfr yr Eglwys, yn rhywbeth mwy na dangos ein hwyneb mewn ambell i gyfarfod. Gadewch inni wneud o’n haelodaeth eglwysig rywbeth dewr ac anturiaethus. ‘Pob Aelod o Ddifri!’ a fyddo’n harwyddair. I move, my friends that we move the world!

Bydded ein byw, Arglwydd yn ‘Ie’ i rym cariad, gwefr ffydd, a chadernid gobaith. Amen.

(OLlE)

'UR'

Ond yr ydych chwi yn hil etholedig, yn offeiriadaeth frenhinol, yn genedl sanctaidd, yn bobl o'r eiddo Duw ei hun, i hysbysu gweithredoedd ardderchog yr Un a'ch galwodd chwi allan o dywyllwch i'w ryfeddol oleuni ef...(1 Pedr 2:9)

...cenhadon yn cynrychioli Crist ydym ni...(2 Corinthiaid 5:20a)

Gwaith Duw ydym.

Gwaith Duw yr ydym yn ei gyflawni.

Cariad Duw yw ein cymhelliad.

Ewyllys Duw yw ein safon.

Gogoniant Duw yw ein nod.

"byw (yw) cynnydd mewn gwybodaeth ac mewn gras."

(Gwili. 1872-1936; CFf.: 694)

"Gad im ddeall dy ddysgeidiaeth,

Arglwydd, wrth ei gwneuthur hi..." Amen.

(Gwili; CFf.: 694)

(OLlE)

NEWYDDION Y SUL

Y Parchedig Gwilym Wyn Roberts (Caerdydd) oedd yn arwain ein Hoedfa Foreol heddiw. Cynhaliwyd y defosiwn gan Ifan a Tomi. Un o’r PIMSwyr newydd yw Ifan, a chafwyd ganddo ddarlleniad deallus o ddameg y Ddafad Goll a’r Darn Arian Coll (Luc 15:1-10). Ar Sul y Beibl, addas oedd y weddi syml a threiddgar hon gan Tomi. Mae’r cymal olaf yn allweddol:

Diolch i Ti, O! Dduw, am y Beibl, dy Air Di i ni.

Diolch am bopeth sydd ynddo.

Diolch fod y Beibl yn dweud hanes Iesu, ac yn egluro pam y daeth Ef, i farw trosom ni.

Diolch hefyd ei fod yn dangos, sut wyt Ti am i ni fyw.

Helpa ni i gymryd dy Air o ddifrif.

Yn enw Iesu Grist. Amen.

Wedi derbyn adnodau’r gan y plantos a’r plant, gofynnodd Gwilym a oedd y plant wedi gwneud camgymeriad erioed. Cydnabuwyd sawl camgymeriad! ‘Dim ots’, meddai Gwilym, a chan sôn am ddilëydd sydd ar dop y pensil, Tippex a’r botwm ‘Delete’ ar gyfrifiadur pwysleisiwyd ganddo nad y camgymeriad a wnaethpwyd sydd bwysig, ond yr hyn a ddysgwyd o’r camgymeriad hwnnw. Mae Duw yn gwybod am gamgymeriadau pawb ohonom, o’r ieuangaf i’r hynaf, ond yn Iesu, â ninnau’n barod i gydnabod y camgymeriad a’i ganlyniadau, mae maddeuant a chyfle newydd.

Aeth y plant a'r plantos at eu gwersi. Arch Noa, yr Enfys ac addewid Duw i'n cadw'n ddiogel fu'r neges yn yr Ysgol Sul heddiw.

Y Parchedig W. Rhys Nicholas (1914-1996) oedd piau emynau’r Oedfa bob un. Daeth budd a bendith o gydnabod eto dawn gynnes-gyfoethog y gweinidog, emynydd a golygydd o Degryn, Llanfyrnach.

Ei allu er diwylliant, - a’i addysg

yn waddol o foliant;

Rhoes ei sêl i Air y sant,

A’r Gân i Dduw’r gogoniant.

(William Rhys Nicholas gan y Parchedig D. Gerald Jones, mab yn y ffydd i W. Rhys Nicholas)

 hithau’n Sul Adferiad, dymunwn fendith Duw ar waith a gweinidogaeth yr Ystafell Fyw. Am weddill yr Oedfa bu Gwilym yn pwyso ar elfennau o’r Gwasanaeth a baratowyd yn benodol i’r Sul arbennig hwn. Haeddai'r weddi cael ei dyfynnu'n llawn:

O! Arglwydd, pwy sydd yna fel Tydi?

Ti sy’n darparu hyd yn oed ar gyfer y rhai sy’n dy wrthod;

Ti sy’n ymestyn allan mewn cariad at y rhai sy’n disgwyl wrthyt er iddynt ofni i

Ti droi i ffwrdd oddi wrthynt;

Ti sy’n torri ar draws ein meddyliau, ein breuddwydion, a’n crwydradau

gydag angerdd a grym a fflam dy gariad tuag atom…

Dywedwn eto ac eto,

Pwy sydd yna fel tydi?

Ti sy’n dod atom mewn marwolaeth ac yn cynnig i ni wir fywyd;

Ti sy’n ein helpu i ddeall yng nghanol pob un o’n gofalon a’n hymdrechion mai

Ti yw’r Creawdwr byw ac agos, nid un sydd draw, draw ymhell fan yna wyt Ti,

ond yma gyda ni yn ein hangen a’n heisiau ohonot Ti…

Ti yw’r un sy’n ein caru ni mor ddwfn ac yn gofalu amdanom yn ddiamod, yn

disgwyl ac yn aros amdanom mor addfwyn ac amyneddgar.

‘Rwyt ti, O Dad, yn galw arnom mor dyner ac am lywio ein bywyd mewn

trugaredd a thosturi a maddeuant pur.

‘Rwyt ti am ein hargyhoeddi’n llwyr

er mai trwy ddrych tywyll yr edrychwn, er hynny fe allwn ganfod adlewyrchiad

byw a real ohonot Ti, Y Duw byw, Crëwr pob goleuni a sail ein gobaith heddiw

ac i’r yfory...

Helpa ni felly i ymateb yn ddiolchgar i Ti ,

Wrth i ni geisio dy gyfarch ac agosáu at Un sydd yn hollalluog ac yn bresennol

ym mhob man,

Cynorthwya ni i gydnabod dy fawredd difesur ac anhraethol sydd tu draw i’n

dychymyg a’n deall dynol.

Dyro o’th ras tyner i’n galluogi i blygu o’th flaen mewn gwir ostyngeiddrwydd a

gonestrwydd,

Cod ni lan o waelodion ein bodolaeth frau drwy oruchafiaeth dy gariad Di ac

ysgoga ni i rannu gydag eraill ddirgelwch rhyfeddol dy gariad a’th faddeuant i’r

gwannaf a’r gwaethaf ohonom fel y tosturiaist wrth y lleidr ar groes Calfaria

gynt gyda’th anadliadau olaf.

Nid oes gan neb gariad mor rymus a grasol â Thydi, maddau i ni felly pob dewis

ffôl a chostus a phoenus yn ein byw a chaniatâ i ni gychwyn newydd dan

arweiniad dy gariad difesur a diddiwedd.

Wedi trin a thrafod ar ddechrau'i bregeth swyn ac apêl, her a chymorth damhegion Iesu, trodd Gwilym ein sylw’n benodol at ddameg y Mab Afradlon [Luc 15: 11-32]. Echel y myfyrdod oedd y cymal: Yna daeth ato’i hun...(15:17a). Beth tybed a ddaeth â hwn ato’i hun a’i yrru adref yn ôl i goflaid ei dad, a gwg ei frawd? Hiraeth? Edifeirwch? ‘Stumog wag? Ychydig o’r tri efallai. Pethau cymysg, dyrys felly yw cymhellion dyn. Mynnai Gwilym fod y tad yn y ddameg yn gorfod ceisio ymdopi â dau fab, y naill a’r llall yn anodd eu trin, ond er y gwahaniaeth rhyngddynt, yr un yw ymateb y tad: cariad, maddeuant a derbyniad. I’r sawl sydd yn penderfynu Fe godaf, ac fe af at fy nhad...estynnir heddiw, gan yr Ystafell Fyw coflaid cariad a gofal, nid gwg beirniadaeth ac amheuaeth. Boed i’r Sul hwn ein hatgoffa o’r angen cyson i ymateb i’r sawl sydd yng ngwlad bell ei dibyniaeth - beth bynnag bo gwraidd a natur y ddibyniaeth honno - â choflaid gofal.

Hyfryd oedd cael cwmni Garry Nicholas (Llan-non, Llanelli) yn ein Hoedfa Hwyrol heno. Cawsom ein harwain yn ddiogel ganddo ar hyd llwybr addoliad heno: ei destun oedd pwysigrwydd ac arwyddocâd canu a cherddoriaeth. Roedd i’r bregeth heno, nid dau destun, ond testun ag iddi ddwy ran: Ar yr helyg...crogasom ein telynau (Salm 137:2 WM); a hanner nos Paul a Silas oedd yn gweddïo ac yn canu mawl i Dduw... (Actau 16.25).

Cameo bach trawiadol a byw iawn a geir yn Salm 137. Mae Jerwsalem wedi syrthio i ddwylo brwnt y gelyn - y ddinas sanctaidd a’r Deml yn sarn ac yn sarhad. Mae’r Iddewon yn cael eu symud fel gwartheg i dir y gelyn. Â hwythau wedi gorfod gadael y cyfan ar ôl - eu dinas hoff a chysegredig, eu gwlad, y Deml, eu cartrefi a’u hanwyliaid - distewid y gân. Gwaith anodd yw ceisio canu a lwmp yn eich gwddf, a’ch calon yn torri: Ar yr helyg...crogasom ein telynau. ‘Does dim rhyfedd fod eu gofid trwm wedi distewi’r gân. Dyma nhw, yn eistedd, yn wylo, yn cofio - mae cerddoriaeth wedi peidio â bod iddynt, yr alaw ar goll.

Wrth droi i bennod 16 o Lyfr yr Actau ceir cronicl o ddigwyddiadau cyffrous. Sonnir am guro â gwialen, carchar, ceidwad carchar, cleddyf...canu...a chredu. Dyma Paul a Silas yn canu. Nid yw’r amgylchiadau’r ddau garcharor wedi distewi’r canu, ond wedi deffro’r gân! Yn hytrach na chrogi eu telynau ar yr helyg fel yr alltudion, mae’r carcharorion hyn yn canu!

Tynnodd Garry ein sylw at y gwrthgyferbyniad rhwng y bobl yn y ddau hanes. Maent yn gwrthod canu mawl i Dduw ar ddechrau Salm 137 ond mae Paul a Silas yn mynnu canu mawl i Dduw er gwaethaf eu hamgylchiadau yn Actau 16. Pwysleisiodd mai canu sy’n pontio’r ddwy ran a bod y ddynoliaeth dros yr oesoedd wedi mynegi eu breuddwydion a’u teimladau dwysaf trwy ganu. Mae ein hemynau a’u tonau yn hollbwysig inni, ond a ydym yn ystyried beth yw arwyddocâd y geiriau wrth eu canu? Iesu Grist ddeffrodd y gân yn hanes Paul a Silas. Gofynnodd Garry os ydyw ein ffydd - beth bynnag bo’n hamgylchiadau - yn peri inni ganu mawl i Dduw gan ddatgan gyda William Williams (1717-91)  Iesu, Iesu, 'rwyt ti’n ddigon... (CFf.:320)? Iesu Grist yw ein gobaith, ef yw testun ein cân; Iesu sydd yn deffro, a dyblu’r gân.

Diolch am genadwri’r naill bregethwr a’r llall, a boed bendith arnynt ill dau.

Fel y Sul diwethaf, cafwyd cyfle i rannu sgwrs ac estyn lluniaeth i un o gyfeillion digartref y ddinas ar ddiwedd yr Oedfa Foreol.

Dymunwn yn dda i Iona Lotwick a Claude Le Razavet ar eu priodas ym Minny Street yfory.

Boed wenau Duw ar ESGYN: Dathliad Cristnogol yn Ysgol Glantaf, Caerdydd, nos Sadwrn, Hydref 31, i gynnwys lansio fersiwn argraffedig o beibl.net

Bydd y Gweinidog yn ôl yn ein plith y Sul-pen-mis. Oedfa i’r Teulu a Chymundeb bore Sul am 10:30. Y rhif '3' fydd echel yr oedfa a thema adnodau’r oedolion fydd: GWASANAETHU.  Ei braint fel eglwys yw cael bod yn gyfrifol am de i’r digartref yn y Tabernacl, Yr Âis pnawn Sul. Liw nos: yr enw sydd goruwch pob enw... (Philipiaid 2:9) fydd testun ein sylw. Cafodd Iesu’r enw’n faban; hawliodd yr enw’n ddyn; ceidw’r enw fel Arglwydd byw. (Bydd paned a nwyddau Masnach Deg yn y Festri wedi’r ddwy Oedfa).

DYDD Y CENHEDLOEDD UNEDIG

(OLlE)

JEHOFA-NISSI

Yna adeiladodd Moses allor a'i henwi'n 'Jehofa-Nissi', a dweud,

"Llaw ar faner yr ARGLWYDD!"

Ystyriwn dros achos pwy 'rydym yn ymdrechu.

Cofiwn orchmynion pwy 'rydym yn derbyn.

Cydnabyddwn drwy allu pwy 'rydym yn llwyddo.

Arglwydd arglwyddi, Brenin brenhinoedd a Duw'r duwiau, diolch i Ti am gael dweud 'Fy Arglwydd', 'Fy Mrenin' a 'Fy Nuw'. Amen.

'NATIONAL NUT DAY'!

...ffrwyth yr Ysbryd yw cariad, llawenydd, tangnefedd, goddefgarwch, caredigrwydd, daioni, ffyddlondeb, addfwynder, hunanddisgyblaeth. (Galatiaid 5:22)

Mae'n 'National Nut Day'! Felly, maddeued y gwamalu:

Mae gan y wiwer gof aruthrol o dda; nid yw byth yn anghofio lle mae’r cwpwrdd cnau, ac ni welir cneuen wag yn ei chwpwrdd byth. Mae’r wiwer yn eu hadnabod heb eu hagor, ac yn hynny mae gwers y wiwer ar 'National Nut Day'

Yn ein gweinidogaeth fel eglwys, ac ar y cyd fel eglwysi, boed i Dduw ein cynorthwyo i adnabod y gneuen goeg.

O! Dduw Dad, cyfoethoger fy mhrofiad ysbrydol, a thrwy hynny defnyddia fi i dywys eraill i mewn i gyffelyb brofiadau. Amen.