CYTGAN

Bob nos ar fy ngwely

ceisiais fy nghariad;

fe’i ceisiais, ond heb ei gael.

(Caniad Solomon 3:1 BCN)

Nid yw llwybr cariad bob amser yn esmwyth, ac mewn breuddwyd gwêl y gariadferch ei hunan yn chwilio’n ofer am ei chariad. Try’r breuddwyd yn hunllef, oherwydd fe’i ceisiais, ond heb ei gael.

Rhydd y Testament Newydd bwyslais mawr ar geisio: 'Ceisiwch yn gyntaf deyrnas Dduw'; 'Ceisiwch a chwi a gewch'. Nid ymdrech wag mo’r ceisio hwn, yn wir, mae’r sawl sy’n chwilio am Dduw eisoes wedi ei gael.

I bob ymddangosiad allanol 'rydym yn byw mewn cyfnod nad sydd yn ceisio Duw; nid oes diddordeb gan bobl, meddir, mewn chwilio am Dduw. Ond mae gan bobl ddiddordeb mewn pobl, ac o gredu yn Emaniwel, Duw gyda ni ... onid chwilio am Dduw mae’r sawl sy’n chwilio am gymydog?

Benthycwn brofiad William Williams (1717-91) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Chwilio amdanat, addfwyn Arglwydd,

mae fy enaid yma a thraw ... Amen.

(OLlE)

SALM

Salm 32

Yr hyn sy’n poeni’r Salmydd yn y salm hon yw ei hunan. Nid o’r tu allan y daw'r ymosodiad, fel yn rhai o’r salmau eraill, ond o’i galon ef ei hun. Er iddo ennill parch ei gyfoedion, y mae’n ymwybodol o’i wendidau. Y mae’r gwrthgyferbyniad rhwng yr hyn ydyw go iawn a’r argraff y mae’n ei roi i eraill yn aflonyddu arno. Caiff ei boeni gan ei feiau cuddiedig. Ni fedrai addef ei bechod: Tra oeddwn yn ymatal, yr oedd fy esgyrn yn darfod, a minnau’n cwyno ar hyd y dydd (Salm 32:3 BCN). Ond, bu’n rhaid, a gyda’r cydnabod daeth maddeuant.

Pam yr ydym mor amharod i gydnabod ein gwendidau? Pam na fedrwn ymddiheuro am ein ffolineb? Beth bynnag bo’r rheswm, tra byddom yn ymatal, ni allwn adfer y berthynas rhyngom ni â’r sawl a frifwyd gennym. Y mae pechod sydd hen ei gydnabod yn gwahanu pobl, ond daw cyffes ac ymddiheuriad â’r rhai a wahanwyd yn agosach at ei gilydd nag erioed.

(OLlE)

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Dros y Sul, ein braint fel eglwys fydd cael gwrando cenadwri a derbyn arweiniad gan y Parchedig Hywel Wyn Richards (Pen-y-bont ar Ogwr). Gwyddom y cawn ganddo bregethu meddylgar a phregethau buddiol a bendithlawn. Yn ôl ein harfer, bydd yr Oedfa Foreol am 10:30. Cynhelir yr Ysgol Sul, a bydd ein plant a phlantos yn parhau i ymdrin â Ffrwyth yr Ysbryd, gan ganolbwyntio y tro hwn ar 'Garedigrwydd'. Bydd yr Oedfa Hwyrol am 18:00. Gweddïwn am wenau Duw ar Oedfaon y Sul.

Cymdeithas Ddiwylliannol Eglwys Minny Street (Nos Lun 27/2; 19:30 yn y Festri): Dathlu Gŵyl Dewi - dathliad arbennig yng ngofal ein Gweinidog ac aelodau PIMS.

Bethania nos Fawrth (28/2; 19:30-21:00). Diolch i Rhun am ein croesawu. Y thema yw ‘Cyfeillion Paul’. Testun ein y sylw yn cyfarfod hwn bydd Philemon ac Onesimus.

Babimini bore Gwener (3/1; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin. Gorffwysed bendith ar Fabimini. ‘Rydym yn ddyledus i’r rheini sy’n rhoi o’u hamser i gynnal y fenter bwysig hon.

Dydd Gweddi Fyd-eang y Chwiorydd (3/3; 14:00): gwasanaeth ar y thema Ydw i’n annheg â thi? yn Eglwys Dewi Sant - cymerir rhan gan chwiorydd o nifer o eglwysi Cymraeg Caerdydd.

Dydd Mercher (1/3), priodas Llinor ac Emyr.

Dydd Sadwrn (4/3), priodas Nia a Gary.

... ar ddydd eu priodas pura’u serch â’th gariad dwyfol, drud. (Tudor Davies; CFf:635).

Pythefnos Masnach Deg: o 27 Chwefror 2017 i 12 Mawrth 2017

Cymerodd Eglwys Minny Street y cam o gofrestru fel Eglwys Masnach Deg mewn Cwrdd Eglwys a gynhaliwyd ar Nos Sul, 5 Rhagfyr 2004. Bu’r eglwys yn weithgar yn yr ymgyrch hon ers nifer o flynyddoedd cyn hynny ond dros y degawd diwethaf sicrhaodd mai dim ond nwyddau Masnach Deg/Fairtrade a ddefnyddir ym mhob agwedd o waith yr eglwys, bu’n cymryd rhan mewn nifer o ymgyrchoedd Masnach Deg, a bu’n hyrwyddo ystod eang o nwyddau sydd bellach yn cario label Masnach Deg.

Mewn arolwg diweddar canfuwyd bod 78% o boblogaeth gwledydd Prydain yn adnabod logo Masnach Deg/Fairtrade. Yn wir, cyfrifir y logo, y label moesol mwyaf cyfarwydd yn ein plith. Yn anffodus, cyfaddefodd dros 50% o’r rhain nad oedd ganddynt y syniad lleiaf beth oedd arwyddocâd y logo, na chwaith pam y dylent fod yn prynu nwyddau yn arddel y label. Yn fwy siomedig oedd bod nifer o’r atebwyr hyn yn Gristnogion. Mae’n amlwg bod gennym fel Cristnogion ffordd bell i fynd i ddarbwyllo nid yn unig ein cyd-ddinasyddion ond hefyd ein cyd-Gristnogion o’n dyletswyddau tuag at ein cyd-ddyn.

Er bod sawl un o’r archfarchnadoedd bellach yn gwerthu nwyddau Masnach Deg, megis te, coffi siocled a bananas, teg dweud bod llawer o’r cynhyrchwyr teuluol a gwledig yn dibynnu ar siopau bychain ar y Stryd Fawr i werthu eu nwyddau trwy fudiad Fairtrade. Un o’r siopau hynny yw Fair Dos/Siopa Teg, ar Heol Llandaf, Treganna. Mae gan y siop hon gysylltiad agos ag Eglwys Minny Street; mae’n cefnogi cynhyrchwyr bychain trwy werthu nwyddau Fairtrade a hefyd archebu nwyddau megis crefftau a chardiau cyfarch Cymraeg yn uniongyrchol o gynhyrchwyr yn Affrica.

CHWYTHBREN A THARO - 'MUNUD I FEDDWL' EIN GWEINIDOG

Ymlonyddwch am funud fach os gwelwch yn dda. Oes yna Feibl wrth law? Trowch i’r ddegfed adnod o Salm 46. Beth am Caneuon Ffydd? Bydd darllen cyfieithiad Nantlais (1874-1959) o eiriau Emily M Grimes (1864-1927) (Emyn rhif 781) yn gymorth efallai; er cystal cyfaddef bod geiriau Elfed (1860-1953) (Emyn rhif 787) bob amser yn gweithio’n well i mi!

Ymlonyddwch. Cymerwch anadl ddofn ... a’i dal am ychydig cyn ei ollwng. Cymerwch sawl anadl ddofn ... a dal bob un am ychydig cyn eu gollwng. Byddwch ymwybodol o’ch ysgyfaint yn lledu a llacio.

Ymlonyddwch. Cymerwch anadl ... a’i dal am ychydig cyn ei ollwng gan hymio. Gwnewch cymaint o sŵn ag y caniateir gan eich sefyllfa!

Nesaf, chwiliwch am guriad eich calon. Cymerwch amser i ddod yn ymwybodol o’r curiad hwnnw - rythm eich byw. Ymdawelwch am funud fach i ymglywed â churiad eich calon.

‘Rydym, bob un ohonom, yn offeryn chwyth a tharo, y ddau yn un. Ensemble ydym. Offeryn chwyth ydym, a phob anadl yn nodyn. Cymerwn oddeutu 12,000,000 anadl y flwyddyn! Offeryn taro ydym hefyd! Mae drwm y galon yn curo, curo ... yn curo 40,000,000 gwaith bob blwyddyn. Mae ein bywyd o’i ddechrau i’w ddiwedd yn gyngerdd, swynol a chyd-gordus. Mae rhai ohonom yn gerddorol, ond mae pawb ohonom yn gerddoriaeth - darn o gerddoriaeth Duw ydym bob un. Ef a’n cyfansoddodd.

Anghofiwn hyn weithiau! Pan anghofiwn hyn daw pob math o drafferthion: awn i gredu ein bod yn llai nag ydym, neu’n fwy nag ydym - ac y mae i’r naill a’r llall beryglon enbyd.

Offeryn ydym, offeryn chwyth ac offeryn taro - crëwyd ni felly gan Dduw, ac mae pob anadl a churiad calon yn glod iddo. Cofiwch hynny heddiw. Atgoffwch rywun o hynny heddiw. Beth ydym? Offeryn cerdd y Duw byw ydym bob un - crëwyd ni gyda gofal a chariad i fod yn gyfryngau i’w ofal a’i gariad Ef.

(OLlE)

CYTGAN

Daliwch inni'r llwynogod,
y llwynogod bychain,
sy'n difetha'r gwinllannoedd
pan yw'r blodau ar y gwinwydd.

(Caniad Solomon 2:15 BCN)

Mae peryglon hyd yn oed i wir gariad. Pan ddaw cariad bron i'w lawn gyflawniad, mae'r cariadon yn ymwybodol o ryw alluoedd dinistriol a all fygwth eu cariad. Mae'r llwynogod yn fach ond gallant hefyd fynd at wreiddiau'r gwinwydd.

Nid da diystyru pethau bychain. Gall pethau bychain drwg ddylanwadu'u fawr er niwed ar gymdeithas, bro a gwlad; ond gall effeithio'n drwm er lles pa fo'r pethau bychain yn dda! Cofiwn eiriau Iesu am yr hedyn mwstard. Os oes rhybudd rhag pethau bychain, y mae hefyd gysur o gofio grym pethau bychain eraill.

Benthycwn brofiad Ann Griffiths (1776-1805) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Cofia Arglwydd, dy ddyweddi,
llama ati fel yr hydd ...
Mae'r llwynogod ynddi'n rhodio
i ddifetha'r egin grawn.

(OLlE)

TAITH WILLIAM WILLIAMS, PANTYCELYN (18/2/2017)

Cawsom ddiwrnod braf a dydd i'w gofio - llawn hwyl ac yn bentwr o fendith.

Diolch i'r Parchedig Ian Aveson a Milton Jones (Eglwys Llanfair-ar-y-bryn) ac i Cecil a Cynthia Williams (Fferm Pantycelyn).

SALM

Salm 95

Yng nghyfnod yr Hen Destament ‘roedd brwdfrydedd gorfoleddus ym mhresenoldeb Duw, er nad oedd yn dderbyniol gan bawb, yn beth digon cyffredin. Cofiwn fel yr enynnodd Dafydd lid ei wraig trwy ddawnsio o flaen arch y cyfamod wrth iddo’i chludo i fyny i Jerwsalem. ... yr oedd Michal merch Saul yn edrych trwy’r ffenestr, a gwelodd y brenin Dafydd yn neidio ac yn dawnsio o flaen yr ARGLWYDD, a dirmygodd ef yn ei chalon (2 Samuel 6:16 BCN). Ond eithriad yw dirmyg Michal. Ar y cyfan, ‘roedd yr Israeliaid yn gwerthfawrogi brwdfrydedd crefyddol ac yn ei dderbyn fel rhan hanfodol o’u seremonïau.

Gwahoddiad yw’r salm hon, fel llawer salm arall, i’r gynulleidfa glodfori Duw a diolch iddo am ei ddaioni. Arwydd yw brwdfrydedd y bardd o wefr a chyfaredd gwir addoliad. Ond yng nghanol y gorfoledd clywir gair o rybudd: Peidiwch â chaledu’ch calonnau, fel yn Meriba, fel ar ddiwrnod Massa yn yr anialwch (Salm 95:8a BCN). Bydded gwrthryfel y tadau ar y ffordd o’r Aifft, a’r modd y cawsant eu cosbi gan Dduw, yn rhybudd i’r gynulleidfa.

Disgwylir i’r credadun, boed Iddew neu Gristion, garu Duw yn ogystal â’i addoli. Nid yw addoliad, pa mor frwdfrydig bynnag y bo, o unrhyw werth os nad yw’n mynd law yn llaw â moeseg a ffyddlondeb i air Duw.

(OLlE)

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Dydd Sul bydd ein Gweinidog y parhau â’r gyfres o bregethau ‘Pobl y Testament Newydd’. Hyd yn hyn: Nathanael a Philip; Paul, Silas a Timotheus yn Thesalonica; yr ardderchocaf Theoffilus; Eutychus y cysgadur; Joseff a elwir Barnabas; Phebe, Ffelix, Silas, Apolos; Gaius, Diotreffes a Demetrius; Cornelius a Pedr a Paul gerbron Agripa. Testun ein sylw bore Sul (10:30) fydd Epaffroditus. Ni cheir dim o hanes y dyn ond yr hyn a gawn gan Paul yn ei lythyr at y Philipiaid (2:25-30 a 4:18). Gellid awgrymu ar sail yr adnodau hyn mai nodweddion cymeriad Epaffroditus oedd (1) Ffyddlondeb; (2) Brawdgarwch; (3) Gweithgarwch; (4) Dewrder; (5) Anwyldeb ac yn olaf (6) Gwladgarwch.

Testun ‘Myfyrdod Pantycelyn’ bore Sul fydd 314, gan ganolbwyntio ar y cwpled:

O! gariad rhad, O! gariad drud,

sydd fil o weithiau’n fwy na’r byd.

Y cwpled hwn fydd echel y Sgwrs Plant, a dilynir yr un trywydd gan yr Ysgol Sul. Mali fydd yn arwain ein defosiwn a mawr ein diolch iddi. Thema adnodau’r oedolion yw Cariad.

Liw nos, yn yr Oedfa Hwyrol (18:00) Epaffras fydd testun ein sylw. Heb amheuaeth, ‘roedd Epaffras ymhlith y gorau o gyd-weithwyr Paul. Ceir dim ond tri chyfeiriad at Epaffras yn y Testament Newydd, ond mae pob un cyfeiriad yn canu ei glod (Colosiaid 1:7; 4:12 a Philemon 1:23). Mae ystyried yr adnodau hyn yn ysbrydoliaeth ac yn her. Tri phen sydd i’r bregeth: (1) Cenhadwr; (2) Carcharor; (3) Caethwas. ‘Roedd Epaffras ymhlith caethweision Crist. Lloriwyd ef gan gariad Crist. Dygwyd ef yn gaeth gan ei gariad mawr. Gwyddai am y caethiwed sy’n rhyddid perffaith, ac am yr ymgysegriad sy’n arwain at fywyd ystyrlon a gogoneddus.

728 fydd testun ‘Myfyrdod Pantycelyn’ nos Sul:

Gosod babell yng ngwlad Gosen,

tyred, Arglwydd, yno'th hun,

disgyn o'r uchelder golau,

gwna dy drigfan gyda dyn;

trig yn Seion, aros yno,

lle mae'r llwythau'n d'od ynghyd,

byth na 'mad oddi wrth dy bobol

nes yn ulw'r elo'r byd.

Cynhelir cyfres o fyfyrdodau dros gyfnod y Grawys dan nawdd Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd. Y Parchedig Athro Thomas Watkin fydd yn arwain y cyntaf o’r cyfarfodydd buddiol hyn, yn y Crwys (23/2; 19:30). Y thema fydd ‘Derbyn Crist’. Gweddïwn am wenau Duw ar waith a chenhadaeth Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd.