BETHSAIDA

Cymerodd hwy gydag ef ac encilio o'r neilltu i dref a elwir Bethsaida (Luc 9:10b).

Diben ‘Bethsaida’ yw ehangu a dyfnhau bywyd a chyfraniad defosiynol yr eglwys hon.

Buom heno yn parhau â’n hystyriaeth o’r weddi nas atebwyd, gan droi ar y geiriau enigmatig rhain o Alarnad Jeremeia: Ti a’th guddiais dy hun â chwmwl, fel na ddeuai ein gweddi trwodd (3:44 WM). Beth yw’r ‘cwmwl’ yma sy’n peri i ambell weddi i fynd ar goll? Cafwyd trafodaeth frwd a buddiol. Gall y ‘cwmwl’ gynrychioli ein diffyg menter a beiddgarwch. Mynegwyd hyn o wirionedd gan y Parchedig J. Puleston Jones (1862-1925): Nid yw Duw yn cymeradwyo deisyfiad y mae porthi diogi yn amcan iddo. Rhaid i’r gweddïwr ymroi i fod yn ateb i’w weddi ei hun!

Gall ein methiant mewn gweddi godi o’n hanwybodaeth hefyd. Rhaid bod yn siŵr fod nod ein gweddi’n dda. Y mae mor hawdd, fel meddai Iago yw gweddïo ar gam (4:3 WM). Gweddïai Monica, mam Awstin (354-430), ar i Dduw ei rwystro rhag mynd drosodd, o Ogledd yr Affrig, lle’r oeddent yn byw, i’r Eidal. Tybiai Monica fod gwell cyfle iddo ddod yn Gristion da wrth aros gyda hi. Bu’r fam yn ddyfal a dygn mewn gweddi, ond i’r Eidal aeth Awstin. Daeth yn Gristion yno o dan ddylanwad Emrys, esgob Milan. Dyma sylw un hanesydd: The form of her petition was denied; the substance of her desire was granted. (Peter Brown. Augustine of Hippo: A Biography; Univeristy of California Press; 1967)

Tybed hefyd, os nad ydym braidd yn ddiamynedd? Mewn pregeth ar y pwnc hwn, mynnai Charles Haddon Spurgeon (1834-92) fod gweddi fel llong; os yw’r llong yn mynd ar fordaith bell ni ddaw’n ôl yn fuan iawn, ond pan ddaw, bydd ganddi lwyth gwerth disgwyl amdano. Gweddi fuddiol i bob gweddïwr yw hwn, eto Galarnad Jeremeia: Da yw gobeithio a disgwyl yn ddistaw am iachawdwriaeth yr Arglwydd (Galarnad 3:36 WM)

Gweddïodd Paul deirgwaith ar gael gwared â’r ddraenen yn fy nghnawd: ynglŷn â hyn deisyfais ar yr arglwydd dair gwaith ar iddo’i symud oddi wrthyf, ond dywedodd wrthyf, Digon i ti fy ngras i ... (2 Corinthiaid 12:8 BCN) Ni fodlonwyd deisyfiadau’r gweddïwr, ond digonwyd y gweddïwr! Nod eithaf y gweddïwr wrth weddïo yw cael gafael ar Dduw; pwrpas pennaf Duw wrth ateb gweddi yw digoni angen dyfnaf dyn: yr angen amdano Ef ei hun.

Heddiw, yn 1859, ganed Kenneth Grahame (1859-1932). Er braidd yn annisgwyl, buddiol oedd cael y cyfle i drafod heno'r darn hwn o’r nofel The Wind in the Willows:

Slowly, but with no doubt or hesitation whatever, and in something of a solemn expectancy, the two animals passed through the broken, tumultuous water, and moored their boat at the flowery margin of the island. In silence they landed, and pushed through blossom and scented herbage and undergrowth that led up to the level ground, till they stood on a little lawn of marvellous green, set round with Nature’s own orchard-trees: crab-apple, wild cherry and sloe.

"This is the place of my song-dream, the place the music played to me," whispered Rat, as if in a trance. "Here, in this holy place, here if anywhere, surely we shall find Him!"

Then suddenly Mole felt a great Awe fall upon him, and awe that turned his muscles to water, bowed his head, and rooted his feet to the ground. It was no panic terror - indeed, he felt wonderfully at peace, and happy - but it was an awe that smote and held him and, without seeing, he knew it could only mean that some PRESENCE was very, very near. With difficulty he turned to look for his friend, and saw him at his side, cowed, stricken, and trembling.

"Rat!" he found breath to whisper, shaking. "Are you afraid? "Afraid?" murmured the Rat, his eyes shining with unutterable love. "Afraid! Of Him? O!, never, never! And yet - and yet - O! Mole, I am afraid!" Then the two animals, bowed their heads, and did worship.

Onid man cychwyn y profiad crefyddol yw ymdeimlo â rhyfeddod cariad Duw? Nid yw’r profiad o ddirgel ryfeddod Duw yn codi dychryn arnom. I’r gwrthwyneb, y mae yn ein gwahodd i rannu yn ei ryfeddod: oherwydd y rhyfeddod hwn yw bywyd Duw ei hun. Cenadwri ryfeddol yr Efengyl yw bod rhyfeddod Duw wedi ei amlygu i’r byd yn nyfodiad Iesu Grist.

Daeth y cyfarfod i ben gyda chyfnod o weddi yn canolbwyntio’n benodol ar wewyr Yemen. Tueddwn i anghofio mor hawdd yw byw ein ffydd yng Nghymru, ac mor anodd yw byw'r union ffydd honno mewn mannau eraill o’r byd. Ni ellir gwadu, bellach, y cynnydd amlwg yn yr ymosodiadau ar arweinwyr, eglwysi a sefydliadau Cristnogol yn Yemen. Arglwydd, pâr heddwch.

Bu Bethsaida eto’n fendith.

NEWYDDION Y SUL

Mawr ein braint heddiw - daeth ymwelwyr yn drwch; amryw o’r bobl ifanc hŷn adref yn ôl, y gerddorfa ynghyd, a’r plant a phlantos yn eu gwisg Cymraeg, heb anghofio un Batman bychan. Sul ‘dod ynghyd’ yw Sul y Fam. Yn sŵn Salm y Sul (Salm 108:1-5), ac adnodau’r oedolion (y thema heddiw oedd ‘Cenedl’) daeth Mari Fflur i’r pulpud i arwain ein defosiwn. Wedi darllen detholiad o bennod olaf Llyfr y Diarhebion (beibl.net): Gwraig Dda; offrymwyd y weddi gyfoethog hon:

"Wrth ddod at ein gilydd y bore ‘ma diolchwn i ti Dduw am bob menyw dda - boed yn fam, yn fam-gu, yn fodryb, yn chwaer neu’n ffrind.

Ar Sul y Mamau, diolchwn i ti am y FAM DDAEAR - y fam sy’n rhoi adnoddau naturiol, byd natur a bywyd gwyllt i ni.

Yng ngeiriau Rhys Nicholas (1914-1996):

Ffurf a lliw y coed a’r blodau,

ffrwythau’r ddaear i bob un,

holl fendithion y tymhorau,

dyna roddion Duw ei hun.

Diolchwn i ti am ein MAMWLAD - Cymru- y fam sydd wedi rhoi cymoedd y de, traethau’r gorllewin a mynyddoedd y gogledd i ni.

Dysg imi garu Cymru,

ei thir a’i bröydd mwyn,

rho help im fod yn ffyddlon

bob amser er ei mwyn …

Diolchwn i ti am ein MAMIAITH - y Gymraeg - y fam sydd wedi rhoi rhythmau ac acenion i’n gwneud ni yn arbennig a’n helpu i fwynhau ein diwylliant gwerthfawr.

O! dysg i mi drysori

ei hiaith a’i llên a’i chân

fel na bo dim yn llygru

yr etifeddiaeth lân.

Diolchwn i ti am y FAM EGLWYS - y fam hon a roddodd arweiniad i aelodau cyntaf Minny Street agor drysau’r eglwys hon i ni gael addoli yma.

Ymhob dim, y fam ddaear, ein mamwlad, ein mamiaith a’r fam eglwys, rhown ddiolch.

Rhown yn awr ein diolch iti

am y rhoddion ddaw o hyd;

dan dy fendith daw haelioni

a llawenydd i’r holl fyd. Amen."

Ag yntau wedi derbyn adnodau’r plant, fe’u hanfonwyd yn ôl i eistedd, oherwydd gwyddai'r Gweinidog y buasai angen cymorth y plant ar weddill y gynulleidfa. Paratowyd chwilair ar ein cyfer. Y gamp oedd chwilio am y geiriau, a’u dileu yn llwyr. O’u dileu yn llwyr, mynnai Owain, y buasai neges bwysig yn dod i’r amlwg. Rhowch gynnir arni!

Y neges gudd? Mae ein Duw yn caru ti a fi fel mam.

Wedi troi’r daflen waith drosodd, dyma adnodau o’r Beibl yn brawf fod Duw yn ein caru fel mae mam yn caru ei phlant.

Fel y cysurir plentyn gan ei fam byddaf fi’n eich cysuro chwi. Eseia 66:13.

Oherwydd da yw’r Arglwydd; y mae ei gariad hyd byth Salm 100:5.

Fe mhlentyn, paid â diystyru disgyblaeth yr Arglwydd Diarhebion 3:11.

Y mae Duw yn noddfa ac yn nerth i ni, yn gymorth parod mewn cyfyngder. Salm 46:1

Duw ei hun fydd yn darparu ... Genesis 22:8a

Bwriwch eich holl bryder arno ef, oherwydd y mae gofal ganddo amdanoch 1 Pedr 5:7.

Bydd yr Arglwydd yn dy arwain bob amser Eseia 58:11a.

Hyfforddaf fi a’th ddysgu yn dy ffyrdd ... Salm 32:8a.

Clyw, O Arglwydd, fy ngweddi, a gwrando arnaf Salm 86:6.

Os yw Duw yn dilladu felly y glaswellt ... gymaint mwy y dillada chwi Luc 12:28.

Os cyffeswn ein pechodau, y mae ef yn ffyddlon ac yn gyfiawn, ac felly ef faddeua inni ein pechodau ... 1 Ioan 1:9a.

‘Roedd yr ail weithgarwch yn dipyn o ryfeddod! ‘Roedd ein Gweinidog, meddai, yn mynd i dynnu 6 llun, a’r gamp oedd dyfalu pan un o’r adnodau uchod a bortreadir yn y llun. ‘Roedd 'na deimlad fod hyn braidd yn uchelgeisiol, ond wir, mewn byr amser ‘roedd y llun cyntaf yn barod - mam yn cofleidio’i phlentyn. Gwelwyd y cysylltiad yn ddi-oed: Fel y cysurir plentyn gan ei fam byddaf fi’n eich cysuro chwi. Eseia 66:13. Tybed, a fedrwch ddyfalu pa adnod sydd gydiol wrth y llun isod?

‘Roedd ‘na chryn syndod fod ein Gweinidog yn gystal arlunydd, ond ‘roedd y plant a’r bobl ifanc - sydd wedi hen arfer â giamocs Owain Llyr - yn gwybod fod amlinelliad pob llun eisoes ar bob dalen bapur!

Cafwyd hwyl, cydweithio, cyd-ddysgu; pawb ohonom, o’r ieuengaf i’r hynaf, ffyddloniaid ac ymwelwyr wedi derbyn o fendith y cyd-addoli. Gorffennwyd yr Oedfa gyda derbyn Siwan i freintiau a chyfrifoldeb aelodaeth o Eglwys Iesu Grist yn Minny Street.

Bu parhad i’r hwyl a’r gymdeithas dros baned, pice ar y maen, a nwyddau Masnach Deg yn festri. Diolch i bawb a fu ynglŷn â’r trefnu.

Bu amryw yn awyddus i droi am adref gan mae tri o aelodau eglwys Minny Street fu’n gyfrifol am lunio a chyflwyno Oedfa Radio Cymru. Mawr ein diolch am y cyfle i’w pharatoi. Hyderwn y bu’r cyfan yn fendith ac yn gysur. http://www.bbc.co.uk/programmes/b072rrv7

Liw nos, bu parhad o’r gyfres o bregethau’r Grawys: Ffydd a Thrais. Echel y bedwaredd bregeth hon oedd y cysylltiad rhwng terfysgaeth ryngwladol a thlodi byd-eang. Yn 2002, mynnai’r Arlywydd George W. Bush (gan.1946): We fight against poverty because hope is ân answer to terror. Yn 2014, mynnai’r Arlywydd Barack Obama (gan.1961): ... we will expand our programs to support entrepreneurship, civil society, education and youth - because, ultimately, these investments are the best antidote to violence. Mae’r naill Arlywydd a’r llall yn gytûn fod yna gysylltiad rhwng tlodi byd-eang a therfysgaeth ryngwladol.

We fight against poverty...

... ultimately, these investments are the best antidote to violence.

Gobaith yn ateb i derfysgaeth, yn wrthwenwyn i drais. Sut mae gobaith yn ateb i derfysgaeth, ac yn wrthwenwyn i drais? Aethom i’r afael â hyn drwy gyfrwng Dameg y Dyn Cyfoethog a Lasarus (Luc 16:19-31).

Mynnai’r Gweinidog nad â thlodi yr ydym yn ymrafael. Ni ddaw gobaith wrth ymrafael â thlodi. Rhaid mynd i’r afael a gwraidd tlodi. Trodd y Farchnad yn dduw gennym. Nid oes digon yw neges y duw hwn. Daw’r gobaith hwnnw, y gwrthwenwyn y soniodd Bush ac Obama amdano pan fydd pobl yn deall beth yw digon, yn unigol, yn gymunedol ac fel diwylliant. Heb o ddifrif, addysgu ein gilydd ac eraill beth yw digon, mae parhad tlodi byd-eang yn anorfod, a pharhad terfysgaeth a rhyfel, difrod amgylcheddol a llanast diwylliannol, o’r herwydd hefyd, yn anorfod.

 ninnau, bellach wrth Fwrdd y Cymundeb, cawsom gyfle i gydymdeimlo â’r galarus yn ein plith, a chofio’r aelodau hynny sy’n methu a bod gyda ni, gan bellter ffordd, cystudd neu henaint. Hyfrydwch oedd cael croesawu Elenid, heno i  freintiau a chyfrifoldeb aelodaeth o Eglwys Iesu Grist yn ein plith. Aeth y Cymun Teithiol heno, gyda’n cofion anwylaf, i Nansi.

Diolch am amrywiol fendithion y Sul arbennig hwn.

Nodir y Grawys eleni trwy gyfrwng cynllun ‘Solvitur ambulando’. Diolch i bawb sydd wedi mentro’r cynllun. Mae amryw yn cael hwyl ar y Via Dolorosa; 88 milltir dros 40 diwrnod, 2.2 milltir bob dydd. Dau wedi mentro Jerwsalem i Damascus. 150 milltir dros 40 diwrnod; 3.75 milltir y dydd. Un arall wedi dewis her yr Exodus. 375 milltir dros 40 diwrnod.

Ni angof gennym fod Eglwys Ebeneser, Caerdydd yn dathlu ei phen-blwydd yn 190 mlwydd oed. Boed wenau Duw ar y dathliadau. Yng ngeiriau’r Prifardd Dylan Iorwerth (gan. 1957)

Am faeth y cenedlaethau -

Ein lle ni yw llawenhau

Ein braint yw cael ei barhau.

Y Sul nesaf (13/3) bydd yr Oedfa Foreol Gynnar am 9:30 dan Aled Pickard. Bydd brecwast arbennig yn cael ei weini rhwng y ddwy oedfa foreol pryd cawn gyfle i bawb brofi nwyddau Masnach Deg. Hefyd, bydd cwis byr ar bethau i’w gweld o gwmpas y Festri wedi’i baratoi ar gyfer y plant. Bydd gweddill oedfaon y dydd (10:30 a 6yh) dan arweiniad ein Gweinidog.

Boed bendith.